چکیده:
بررسیها نشان میدهد که علیرغم افزایش آگاهیهای عمومی زیست محیطی به ویژه در دهه اخیر و به ویژه اهمیت آموزش محیطزیست در کودکان و نوجوانان، پژوهش و تحقیقات در زمینه آموزش محیط زیست و فرهنگسازی زیستمحیطی در نظام رسمی آموزش و پرورش کشور از جایگاه شایستهای برخوردار نبوده و علاوه بر این میزان آگاهی زیستمحیطی چه در بین مدیران مدارس، معلمان و دانشآموزان مقاطع پایه و متوسطه در ابعاد مختلف به خوبی مورد بررسی قرار نگرفته است.
هدف از انجام این تحقیق بررسی میزان شاخص مسئولیتپذیری زیستمحیطی دانشآموزان دختر و پسر مقاطع متوسطه اول و دوم مدارس خاص شهر قزوین در پنج بخش نگرش، رفتار، مشارکت، دغدغه و تذکر زیست محیطی است. تحقیق از نوع توصیفی بوده و با استفاده از روش توزیع تصادفی پرسشنامه حاوی 40 سوال و در مقیاس 5 طیف لیکرت انجام شده است. سوالات عموماً به فراخور توانایی دانشآموزان در پاسخگویی و امکانات تحلیل بهتر و سریعتر، و در راستای اهداف اصلی و فرعی تحقیق طراحی شد. روایی پرسشنامه با روش تحلیل عوامل و پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شده است.
بررسیهای آماری تحقیق ماتریس همبستگی بین شاخص کل مسئولیتپذیری زیستمحیطی و ابعاد آن نشانگر آن میباشد که کلیه همبستگیهای موجود در سطح اطمینان 99 درصد معنیدار می باشد. در بین ابعاد مسئولیتپذیری زیست محیطی، بعد رفتار زیست محیطی (875/0) بالاترین همبستگی را با شاخص کل دارد و نگرش زیستمحیطی (633/0) با شاخص کل میباشد. بالاترین رابطه همبستگی بین ابع
بررسیها نشان میدهد که علیرغم افزایش آگاهیهای عمومی زیست محیطی به ویژه در دهه اخیر و به ویژه اهمیت آموزش محیطزیست در کودکان و نوجوانان، پژوهش و تحقیقات در زمینه آموزش محیط زیست و فرهنگسازی زیستمحیطی در نظام رسمی آموزش و پرورش کشور از جایگاه شایستهای برخوردار نبوده و علاوه بر این میزان آگاهی زیستمحیطی چه در بین مدیران مدارس، معلمان و دانشآموزان مقاطع پایه و متوسطه در ابعاد مختلف به خوبی مورد بررسی قرار نگرفته است.
هدف از انجام این تحقیق بررسی میزان شاخص مسئولیتپذیری زیستمحیطی دانشآموزان دختر و پسر مقاطع متوسطه اول و دوم مدارس خاص شهر قزوین در پنج بخش نگرش، رفتار، مشارکت، دغدغه و تذکر زیست محیطی است. تحقیق از نوع توصیفی بوده و با استفاده از روش توزیع تصادفی پرسشنامه حاوی 40 سوال و در مقیاس 5 طیف لیکرت انجام شده است. سوالات عموماً به فراخور توانایی دانشآموزان در پاسخگویی و امکانات تحلیل بهتر و سریعتر، و در راستای اهداف اصلی و فرعی تحقیق طراحی شد. روایی پرسشنامه با روش تحلیل عوامل و پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شده است.
بررسیهای آماری تحقیق ماتریس همبستگی بین شاخص کل مسئولیتپذیری زیستمحیطی و ابعاد آن نشانگر آن میباشد که کلیه همبستگیهای موجود در سطح اطمینان 99 درصد معنیدار می باشد. در بین ابعاد مسئولیتپذیری زیست محیطی، بعد رفتار زیست محیطی (875/0) بالاترین همبستگی را با شاخص کل دارد و نگرش زیستمحیطی (633/0) با شاخص کل میباشد. بالاترین رابطه همبستگی بین ابعاد مسئولیتپذیری زیستمحیطی، مربوط به رفتار و تذکر زیست محیطی (598/0) میباشد و پایینترین رابطه بین نگرش زیستمحیطی و تذکر زیستمحیطی (354/0) حکم فرماست.
نتایج پژوهش بیانگر آن میباشد که بین مسئولیتپذیری زیستمحیطی دانشآموزان دختر و پسر تفاوت معناداری وجود داشته (0.0001 > P)، دختران در مقایسه با پسران مسئولیتپذیری زیستمحیطی بیشتری دارند. همچنین بین میزان مسئولیتپذیری دانشآموزان راهنمایی و متوسطه تفاوت معنیداری وجود داشته(0.0001 >P)، دانشآموزان مقطع راهنمایی مسئولیتپذیری زیستمحیطی بیشتری نسبت به دانشآموزان متوسطه دارند.
اد مسئولیتپذیری زیستمحیطی، مربوط به رفتار و تذکر زیست محیطی (598/0) میباشد و پایینترین رابطه بین نگرش زیستمحیطی و تذکر زیستمحیطی (354/0) حکم فرماست.
نتایج پژوهش بیانگر آن میباشد که بین مسئولیتپذیری زیستمحیطی دانشآموزان دختر و پسر تفاوت معناداری وجود داشته (0.0001 > P)، دختران در مقایسه با پسران مسئولیتپذیری زیستمحیطی بیشتری دارند. همچنین بین میزان مسئولیتپذیری دانشآموزان راهنمایی و متوسطه تفاوت معنیداری وجود داشته(0.0001 >P)، دانشآموزان مقطع راهنمایی مسئولیتپذیری زیستمحیطی بیشتری نسبت به دانشآموزان متوسطه دارند.
Studies show that despite the increase in public environmental awareness, especially in the last decade and especially the importance of environmental education in children and adolescents, research in the field of environmental education and environmental culture in the formal education system of the country It does not have a proper position and in addition, the level of environmental awareness among school principals, teachers and elementary and high school students in various dimensions has not been well studied.The purpose of this study was to investigate the environmental responsibility index of male and female high school students in Qazvin special schools in five sections: attitude, behavior, participation, concern and environmental warning. The research is descriptive and was conducted using a random distribution method of a questionnaire containing 40 questions on a 5-point Likert scale. The questions were generally designed according to the students' ability to answer and the possibilities of better and faster analysis, and in line with the main and sub-objectives of the research. The validity of the questionnaire was calculated by factor analysis and the reliability of the questionnaire was calculated using Cronbach's alpha coefficient.Statistical studies of the correlation matrix research between the total index of environmental responsibility and its dimensions indicate that all correlations at the level of 99% confidence are significant. Among the dimensions of environmental responsibility, the dimension of environmental behavior (0.875) has the highest correlation with the total index and environmental attitude (0.633) has the highest index. The highest correlation between the dimensions of environmental responsibility is related to environmental behavior and warning (0.598) and the lowest relationship between environmental attitude and environmental warning (0.354) is ruling. The results indicate that there is a significant difference between environmental responsibility of male and female students (P <0.0001), girls have more environmental responsibility than boys. There was also a significant difference between the level of responsibility of middle and high school students (P <0.0001). Middle school students have more environmental responsibility than high school students.
خلاصه ماشینی:
بررسي ميزان مسئوليت پذيري زيست محيطي دانش آموزان مدارس خاص شهر قزوين بابک محمدي ١، رامين عطاري ٢، علي روان ٣ بختيار عطائي عمارلويي ٤ ، تاريخ دريافت مقاله :١٤٠٠/٠٨/٢٠ تاريخ پذيرش مقاله : ١٤٠٠/١٠/٢٠ چکيده بررسيها نشان ميدهد که عليرغم افزايش آگاهيهاي عمومي زيست محيطي به ويژه در دهه اخير و به ويژه اهميت آموزش محيط زيست در کودکان و نوجوانان ، پژوهش و تحقيقات در زمينه آموزش محيط زيست و فرهنگ سازي زيست - محيطي در نظام رسمي آموزش و پرورش کشور از جايگاه شايسته اي برخوردار نبوده و علاوه بر اين ميزان آگاهي زيست - محيطي چه در بين مديران مدارس ، معلمان و دانش آموزان مقاطع پايه و متوسطه در ابعاد مختلف به خوبي مورد بررسي قرار نگرفته است .
بررسيها نشان ميدهد که عليرغم افزايش آگاهيهاي عمومي زيست محيطي بويژه در دو دهه اخير در جمهوري اسلامي ايران (سلطاني، ١٣٧٩; کريمي و لياقتي، ١٣٨٧; عرفاني نژاد و همکاران ، ١٣٩٠) و بويژه اهميت آموزش محيط زيست در کودکان (کارگراي، ١٣٨٣) و نوجوانان (ديبايي و لاهيجانيان ، ١٣٨٨)، پژوهش و تحقيقات در زمينه آموزش محيط زيست و فرهنگ سازي زيست محيطي در نظام رسمي آموزش و پرورش کشور از جايگاه شايسته اي برخوردار نبوده (توراني و کرام الديني، ١٣٨٥; ميرعباسي و همکاران ، ١٣٨٨; وسکوئي اشکوري و لاهيجانيان ، ١٣٨٩; نامجو فرد، ١٣٩١; ويسي و زرنديان ، ١٣٩١) و علاوه بر اين ، ميزان آگاهي زيست محيطي چه در بين مديران مدارس (عرفاني نژاد و همکاران ،١٣٩٠)، معلمان (آقا محمدي و صالحي عمران ، ١٣٨٧) و دانش آموزان مقاطع پايه (کارگري ،١٣٨٣) و متوسطه (طباطبايي و همکاران ، ١٣٩٠) در ابعاد مختلف به خوبي مورد بررسي قرار نگرفته است .