چکیده:
اتحاد شکل در پوشش ریختمدارانۀ مردم ایران با عنوان قانون متحدالشکل کردن البسه اتباع ایران در داخل مملکت (مصوب دورۀ هفتم مجلس شورای ملی)، یکی از مهمترین عناصر و مؤلفههای شکل دهنده به سیاستهای قومی-فرهنگی همسانساز عصر رضاشاه بوده است. این قانون چالشبرانگیز که تغییر اجبارگرایانه در سبک زندگی سنتی جامعۀ به شدت سنتگرای ایران را هدف قرار داده بود، سبب واکنشهای مختلفی در میان نخبگان، مطبوعات و عامۀ مردم شد. نگارندگان مقالۀ حاضر شیوۀ عملکرد روزنامۀ اطلاعات به عنوان یکی از مهمترین اعضای جامعۀ مطبوعاتی آن عصر را نسبت به اجرای قانون فوق مورد کاوش قرار دادهاند. روش تحلیل محتوای کیفی با استناد به متن مقالات و اخبار منتشر شده در نسخههای مختلف روزنامۀ اطلاعات، روش به کار گرفته شده در این مقاله و نظریۀ همسانسازی احساسی-انگیزشی که یکی از سطوح همسانسازی قومی-فرهنگی به شمار میآید، چارچوب نظری راهنما برای هدایت بحث حاضر است. نتیجۀ پژوهش نشان میدهد که روزنامۀ اطلاعات با انتشار گستردۀ مطالب مرتبط با سیاست متحدالشکل کردن البسه به دو صورت مقاله و خبر، به مثابه یک ابزار برای همسان سازی قومی-فرهنگی در سطح احساسی-انگیزشی عمل کرده است.
Uniform shape in dressing Iranian people known as the law of imposing dress code to Iranian citizen inside the country (approved by the seventh legislative assembly) had been one of the most important constituent elements of the assimilation ethno-cultural policies of the era of RezaShah. This challenging law, which aimed to forcefully change the traditional lifestyle of highly traditional Iranian society, cause to various reactions among the elites, the press, and the general public. The present paper explores the reaction and approach of Ettelaat newspaper as one of the most important constituent of the press community of that era in regards to the implementation of this law.Qualitative Content analysis method based on the context of the papers and news published in various edition of Ettelaat newspaper, the applied method in this paper, and the theory of emotional-motivation assimilation which are considered as one of the levels of ethnic-cultural assimilation are the theoretical framework for guiding this discussion. The result of the research illustrates that the newspaper had acted as a tool in order to assimilation emotional– motivation ethnically-cultural by publishing a wide range of content related to the policy of impose a dress code in two forms: paper and news.
خلاصه ماشینی:
از این منظر، روزنامۀ اطلاعات انتشار منظم اخبار همسانی پوشاک را قبل از تصویب قانون اتحاد البسه در سال ١٣٠٧ و با خبر مکلا شدن در وزارت مالیه و جنگ آغاز کرده و نوشته بود: دو نفر از آقایان وزرا (وزیر مالیه و وزیر جنگ ) و بعضی از معاونان و چند نفر رؤسای ادارات ، کلاه پهلوی سر گذاشته اند و تصور می رود کلاه مزبور در اغلب ادارات قریباً رسمیت پیدا کنـد (اطلاعات، ٥ تیر ١٣٠٦: شمارۀ٢٥٠، ص١١).
در این زمینه از حضور برخی نمایندگان مجلس با کلاه و لباس جدید در قصر شاه گزارش شده بود: امروز آقای مفتی نمایندۀ سقز و بانه و آقـای شـیخ احمـد تجریـشی نماینـده غـار و فشافویه و حاج علی اکبر امین التجار تربتی نمایندۀ تربت ، عمامه هـای خـود را تبـدیل بـه کـلاه پهلوی کرده و با کروات، کت و شلوار و غیـره در قـصر شـخص اعلیحـضرت بـرای تـشرف حضور همایون حضور پیدا کرده بودند (اطلاعات، ٢ مهر ١٣٠٧: شمارۀ ٥٨٨، ص١).
در همین زمینه ، دربارۀ تبدیل عمامه به کلاه سید المحققین دیبا گزارش شده بود: آقای سیدالمحققین دیبا وکیل مجلس شورای ملی ، روز گذشته به لباس کت و شـلوار ملـبس و کـلاه پهلـوی بـر سـر گذاشته بودند (اطلاعات، ٨ دی ١٣٠٧: شمارۀ ٦٦٦، ص٢٢).
در خبری از کاشان به ملبس شدن صنف قصاب و جـشن آن، چنین اشاره شده است : مجلس جشن باشکوهی از طرف صنف قصاب برای ملـبس شـدن بـه کت و شلوار و کلاه (پهلوی) منعقد شد و جمعیت زیادی حضور بهم رسانیدند (اطلاعات، ٢١ آبان ١٣٠٧: شمارۀ ٦٢٨، ص٢).