چکیده:
متخصصان و پژوهشگران حوزة پیشگیری از مصرف مواد، ترجیح میدهند سنین نوجوانی را شروع مصرف مواد فرض کنند و مبنای برنامهریزیهای خود را متناسب با ویژگیهای این دوره قرار دهند. این پژوهش، با هدف مدلیابی استعداد اعتیادپذیری بر اساس استرس ادراکشده، مهارتهای زندگی، کارکرد خانواده، هیجانخواهی و نگرش مذهبی دانشآموزان پسر مقطع متوسطه دوم شهرکرد، به مرحلة اجرا درآمد. جامعة آماری پژوهش، شامل کلیه دانشآموزان پسر مقطع دوم متوسطه شهر شهرکرد بودهاند که بهصورت نمونهگیری خوشهای تعداد سیصدوهشتادوچهار نفر، انتخاب و پرسشنامههای پژوهش، شامل استعداد اعتیادپذیری (زرگر، 1385)، استرس ادراکشده (کوهن و همکاران، 1983)، هیجانخواهی (زاکرمن، 1978)، جهتگیری مذهبی (آلپورت، 1967)، کارکرد خانواده (اپشتاین و همکاران، 2003) و فرم کوتاه مهارتهای زندگی (بهاریفرد، 1381) را تکمیل کردند. دادهها از طریق مدل مسیر و رگرسیون میانجی تحلیل شدند. بعد از اصلاح مدل مفهومی پیشنهادی، شاخصهای برازش، حاکی از مطلوببودن مدل هستند (337/0 =P). ضمن اینکه مشخص شد تمام مسیرهای ترسیمشده در مدل پیشنهادی بهجز مسیرهای هیجانخواهی، بهسمت مهارتهای زندگی و استرس ادراکشده و مسیر نگرش مذهبی، بهسمت مهارتهای زندگی که بهدلیل عدم معناداری از مدل حذف شدند، از معناداری لازم برخوردار بودند (05/0 > P). همچنین مشخص شد که کارکرد خانواده، هجده درصد واریانس مهارتهای زندگی را تبیین کرده، کارکرد خانواده، نگرش مذهبی و مهارتهای زندگی، بیستودو درصد واریانس استرس ادراکشده، کارکرد خانواده، هیجانخواهی، نگرش مذهبی، مهارتهای زندگی و استرس ادراکشده بر روی همدیگر، سیوپنج درصد وارایانس استعدادپذیری نسبت به اعتیاد را تبیین کردهاند. از سوی دیگر، مشخص شد مهارتهای زندگی بین کارکرد خانواده با استعداد اعتیادپذیری و استرس ادراکشده بین نگرش مذهبی با استعداد اعتیادپذیری، نقش یک متغیر میانجی پارهای را ایفا کردهاند (01/0 >P).
Specialists and researchers in the field of substance abuse prevention prefer to assume the beginning of drug use in adolescence and base their plans on the characteristics of this period.This research was carried out with the aim of modeling the addictive potential based on perceived stress, life skills, family functioning, sensationalism and religious attitude of male students of the second secondary level of Shahrekord.The statistical population of the research included all male students of the second grade of Shahrekord secondary school in the academic year of 2017-2018, who were selected as a cluster sampling of 384 people, and the research questionnaires included addiction susceptibility (Zargar, 2015), perceived stress (Cohen et al., 1983), sensation seeking (Zuckerman, 1978), religious orientation (Allport, 1967), family functioning (Epstein et al., 2003) and life skills short form (Bahari Fard, 2011). Data were analyzed through path model and mediation regression.After modifying the proposed conceptual model, the fit indices indicate that the model is desirable (P = 0.337). In addition, it was found that all the paths drawn in the proposed model, except for the paths of sensation seeking towards life skills and perceived stress and the path of religious attitude towards life skills, which were removed from the model due to lack of significance, had the required significance (0.05). >P). It was also found that family function explained 18% of the variance of life skills, family function, religious attitude and life skills explained 22% of the variance of perceived stress, family function, sensation seeking, religious attitude, life skills and perceived stress on each other accounted for 35% of the variance. They have explained the susceptibility to addiction. On the other hand, it was found that life skills played the role of a partial mediating variable between family functioning with addictive potential and perceived stress between religious attitude and addictive potential (P<0.01).
خلاصه ماشینی:
1- Thombs 2- Catalano, Haggerty, Hawkins & Elgin 3- Diclemente, Santeli & Crosby هــاوکينز و همکــاران (١٩٩٢، ص ٦٩)، عوامــل خطرآفــرين مصــرف مــواد و ســاير رفتارهاي مشکل آفـرين را در شـش حيطـۀ متفـاوت دسـته بنـدي کـردهانـد (کاتـالانو و همکــاران، ٢٠١١، ص ٣٤) کــه عبــارتانــد از ١) عوامــل فــردي، از قبيــل رفتــار ضــداجتماعي زودهنگــام و در عــين حــال ديرپــا (باراســز، اورت و کــورنيش ١، ٢٠١٨، ص ٣٠؛ عبـــدالله ، اورتگـــا، احمـــد و غزالـــي٢، ٢٠١٥، ص ٦٦)، سرکشـــي و عصـــيان 4 (زوکـر٣، ٢٠٠٨، ص ١٠٤)، نگـرش مثبـت نسـبت بـه مـواد (کرولانسـگي و هيگينـز ، ٢٠٠٧، ص ٣٢؛ جلالــــي، منشــــئي و مظــــاهري، ١٣٩٠، ص ٢٦١)، ٢) عوامـــــل مربوط به همسـالان، کـه نقـش دوسـتان را در اولـين تجربـه هـاي مصـرف مـواد مـورد تأييــد قــرار مــيدهــد (مــش و تلمــود، ٢٠١٠، ص ٨؛ هــالر، هنــدلي، چيســن و بــونترس ٥، ٢٠١٠، ص ٩٠٥)، ٣) عوامــل مربــوط بــه خــانواده، کــه مــواردي هــم چــون ســابقۀ مصــرف مــواد در خــانواده (رونــل و هــايموف ـ آيــالي٦، ٢٠١٠، ص ٤٦٥)، 7 مشکل هاي مربـوط بـه مـديريت خـانواده (بنچايـا، بيسـچ ، مـوريرا، فيرگولـو و بـاروس ، 8 ٢٠١١: ٢٤٣)، تعــارضهــا و اخــتلافهــاي خــانوادگي (ســارتور، لايــن اســکي و هيــث ، ٢٠٠٧، ص ٢٢١)؛ ٤) عوامــل مــرتبط بــا مدرســه ، ماننــد شکســت تحصــيلي (کاتــالانو و همکـــاران، ٢٠١١، ص ٣٥)، تعهـــد ضـــعيف نســـبت بـــه مدرســـه (بـــروکس ، مگنوســون، اسپنســر و مورگــان٩، ٢٠١٢، ص ٥٢)، ٥) عوامــل مــرتبط بــا اجتمــاع، ماننــد دردســترسبــودن مــواد (جانســتون و همکــاران، ٢٠٠٨، ص ٣)، قــوانين و هنجارهــاي اجتمــاعي مشــوق مصــرف مــواد (کــارپنتر و کــوک١٠، ٢٠٠٨، ص ٢٩١) عوامــل مربــوط بــه محــل زنــدگي، ماننــد انتقــال، تغييــر و تحــرک١١ (سامپســون و لاريتســن ١٢، ١٩٩٤، ص ١٨)، وابســتگي ضــعيف همســايه هــا (اعضــاي محلــه ) و 1- Baracz, Everett & Cornish 2- Abdullah, Ortega, Ahmad & Ghazali 3- Zucker 4- Kruglanski & Higgins 5- Haller, Handley, Chassin & Bountress 6- Ronel & Haimoff- Ayali 7- Benchaya, Bisch, Moreira, Ferigolo & Barros 8- Sartor, Lynskey & Heath 9- Brooks, Magnusson, Spencer & Morgan 10- Carpenter & Cook 11- transitions and mobility 12- Sampson & Lauritsen اجتمــاع آشــفته (فاگــان، رايــت و پينچوســکي ١، ٢٠١٥، ص ١٨٣)، فقــر و محروميــت اقتصادي شديد (آلبرت و استيبرگ، ٢٠١١، ص ٢٢٠).