چکیده:
در صورتی که متعاقدین یا یکی از آنها با تخلف از تعهدات و یا زیر پاگذاشتن آنها روبرو گردند، مهلتی برای حق فسخ مقرر شده
است تا بتوان به فوریت و یا در مدت معینی به اعمال حق قانونی و شرعی اقدام کرد. این امر در حقوق مدنی، یا در قالب
خیارات فوری و یا خیارات با مدت معین تقسیم گشته است. مواد این خیارات به تبعیت از فقه امامیه در محدوده خیار رویت و
تخلف از وصف، خیار غبن، خیار عیب و خیار تدلیس (با قید فوریت) و خیار مجلس، خیار حیوان و خیار شرط )در مدت معین(
مشخص شده است. اعمال این خیارات بنا به مدت و شرایط عادی درنظر گرفته شده است ولی گاه بنا به شرایط اضطراری،
اعمال این خیارات با مانع جدی و خارجی مواجه می شود. در این مقاله، به شیوه توصیفی و تحلیلی، به نقش و کارکرد این
مهلت ها در رفع موانع خارجی پرداخته شده است که این کارکردها را می توان در سه پیامد نفی تکلیف مالایطاق به موجب دو
قاعده لاضرر و عسر و حرج، معذوریت و رفع مسئولیت از متخلف و استمرار مهلت تا رفع مانع خلاصه کرد.
In the event that the contracting parties or one of them is faced with a violation of their obligations or undermining them, a deadline has been set for the right of termination so that legal and Shariah rights can be exercised immediately or within a certain period of time. This is divided into civil rights, either in the form of immediate options or fixed-term options. According to Imamiyyah jurisprudence, the materials of these choices are specified in the scope of the choice of sight and violation of description, the choice of embezzlement, the choice of defect and the choice of refinement (with the condition of urgency) and the choice of the assembly, the choice of an animal and the choice of a condition (within a certain period). The application of these options is considered according to the period and normal conditions, but sometimes due to emergency conditions, the application of these options faces a serious and external obstacle.
In this article, in a descriptive and analytical way, the role and function of these deadlines in removing external obstacles have been discussed. He summarized the offender and the continuation of the deadline until the obstacle is removed.
خلاصه ماشینی:
مقایسه کارکرد مهلت های فوری و مدت معینِ خیار فسخ در رفع موانع خارجی اجرای آن 1 جاسم بوعذار ١ دانشجوی کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی ، دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی (ره ) چکیده در صورتی که متعاقدین یا یکی از آنها با تخلف از تعهدات و یا زیر پاگذاشتن آنها روبرو گردند، مهلتی برای حق فسخ مقرر شده است تا بتوان به فوریت و یا در مدت معینی به اعمال حق قانونی و شرعی اقدام کرد.
پس چون که مبنای این خیار بر جبران ضرر و غبن می باشد، مهلت اجرای خیار تا زمان ثبوت ضرر تداوم می یابد و تا زمانی که دارنده خیار نسبت به ضرر وارد بر او آگاهی نیابد و از طرفی درنگ نورزیده باشد، مهلت اجرای خیار آغاز نخواهد شد (کاتوزیان ، ١٣٧٦، ج ٥، ص ٢١٣)؛ زیرا به موجب ضرر، امکان دارد که بر سر قیمت جبران آن توافق شود با وجود آنکه کالا در نزد مشتری بماند و چنانچه ضرری احتمالی در آینده آشکار شود، دارنده خیار حق فسخ پیدا کند.
به استناد قاعده لاضرر، اگر ثابت شود مانع پیش آمده خارج از دسترس دارنده خیار باشد (صفایی، ١٣٩٢، ج ٢، ص ٢١٦) ولو متعهد به اعمال حق فسخ بوده است ، این امر زمینه را برای تعذر در اجرای تعهد فراهم می کند که از مهم ترین پیامد وقوع قوه قاهره به شمار می آید (ابراهیمی، ١٣٩٨، ص ١٩) و مسئولیتی از ناحیه خود در صورتی که دارنده خیار باشد، متوجه نخواهد ساخت .