چکیده:
با مشاهدٔه سنگ قبرها در دوره های مختلف ، تاثیر ادب را بـر ایـن سـنگ نوشـته هـا مـیتـوان مشاهده کرد. سنگ قبرها را میتوان آینه ای از تاثیر عقاید بر زندگی افـراد و دوران پـس از زنـدگی دانست . یقینا میتوان گفت که سنگ قبرها همـواره مـورد توجـه محققـان در زمینـه هـای مختلـف بوده است و جنبه های گوناگون آن را بررسی کرده اند و این پژوهش هـا محـدود بـه دوره یـا مکـانی خاص نمیشود و افراد با دیدگاه های مختلف به بررسی این منابع تاریخی میپردازند. جسـتار حاضـر میکوشد تا پس از توضیح مختصری دربارٔه سنگ قبرها و اشکال مختلف آن ، به بررسـی و تحلیـل نظریات مختلف پیرامون جنبه های سنگ قبر و میزان تاثیر جایگاه افراد را در دو دوره ذکر نماید. بـا این پژوهش مختصر روشن میشود که سنگ قبرها یکی از مواردی است که فرد به آن یک دیـد و میراثی دارد و آن را برای جاوید ساختن نام خود و اطرافیان خود میپردازد و سعی میکنـد آن را بـا مقداری هنر و به دور از تقلید از گذشتگان به نمایش آیندگان بگذارد و هنرمند میکوشد تا با مغتـنم شمردن فضای موجود اثر خود را که نوعی موجود زنده است ، روی این سنگ قبرها جاویدان سازد و ردی را از هنر زرین خود را بر جای گذارد. خلفای این دوره با به کارگیری بیشـترین مضـامین بـرای جاودان ساختن نام خود، برجسته ترین طبقۀ آن دوره در این زمینه مـیباشـد و طبقـۀ مـردم عـادی جامعه ، کمترین بهره را از این مضامین ادبی برده است .
خلاصه ماشینی:
امين بخت دار ١ـ دانشيار زبان و ادبيات عربي دانشگاه قم ، قم ، ايران ٢ـ دانشجوي کارشناسي زبان و ادبيات عربي دانشگاه قم ، قم ، ايران (تاريخ دريافت : ١٣٩٦/٠٨/٢٣؛ تاريخ پذيرش : ١٣٩٧/٠٤/٢٣) چکيده با مشاهدٔە سنگ قبرها در دوره هاي مختلف ، تأثير ادب را بـر ايـن سـنگ نوشـته هـا مـيتـوان مشاهده کرد.
يقينا ميتوان گفت که سنگ قبرها همـواره مـورد توجـه محققـان در زمينـه هـاي مختلـف بوده است و جنبه هاي گوناگون آن را بررسي کرده اند و اين پژوهش هـا محـدود بـه دوره يـا مکـاني خاص نميشود و افراد با ديدگاه هاي مختلف به بررسي اين منابع تاريخي ميپردازند.
يکي از محققـان در اين زمينه اشاره اي به استفاده از آيات قرآن بر سنگ قبرها کرده است و به رغـم مکـروه و ناپسند بودن نوشتن آيات قرآن کريم بر ديوارهاي منازل ، بناهـا و مسـاجد بـه دليـل دور ماندن از نجاسات يا بياحترامي نکردن به آن ها، در بعضي از مکان ها مشـاهده مـيشـود که افراد براي دور ماندن قبرهاي متوفيان خـود از اذيـت ديگـران و مصـونيت از خـراب شــدن در جنــگ هــا آيــاتي از قــرآن را روي ســنگ قبرهــا مــينوشــتند و يــا حجــاري ميکردند.
در دورٔە سوم که از قرن ٧ تا ١٠ هجري (١٣ـ١٦ ميلادي) جريان داشت ، با هم زماني يورش مغولان و مهاجرت افـراد به کشورهاي اسلامي باعث آن شد که اصطکاک عظيمي بـين نقـوش اسـلامي و سـاير فرهنگ هاي آن زمان رخ دهد و در آثار اين دوره ميتوان نقوشي را که از فرهنگ يونـان و روم وام گرفته شده است ، مشاهده کـرد (ر.