چکیده:
توانمندسازی روستاییان، منجر به سازماندهی آنها در قالب سازمانهای غیردولتی و مردم نهاد شده؛ و زمینه مشارکت موثر آنان را در فراگرد توسعه و تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی فراهم میسازد. در اینراستا، برای تبیین دقیق موضوع، در پژوهش حاضر بر اساس روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر ابزار پرسشنامه، ارتباط بین تسهیلکنندههای توانمندسازی روستاییان در میزان شکلگیری سازمانهای غیردولتی، و ارتباط این سازمانها در فراگرد تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی(در قالب 15 شاخص) در سطح30 روستا و 300 خانوار نمونه روستاهای شهرستان جوانرود سنجیده شد. یافتهها نشان داد بین بهبود شاخصهای توانمندسازی و میزان شکلگیری و گسترش سازمانهای غیردولتی در راستای تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی رابطه معنیدار وجود دارد. لیکن، این ارتباط از نوع کاهشی-کاهشی بوده است؛ که نامناسب بودن جایگاه متغیرهای پژوهش در ناحیه مورد مطالعه را آشکار ساخته است. به سخن دیگر، عملیاتی کردن روشهای توانمندسازی به دلیل غلبه رویکرد «بالا به پایین» و «حکومت محور» نتوانسته است احساس قدرت و توانمندی را در روستاییان ایجاد و زمینه مشارکت مؤثر و سازمان یافته آنان در چارچوب سازمانهای غیردولتی را فراهم نماید. به گونهای که پایین بودن سطح مشارکت سازمانهای غیردولتی سبب نارسایی در تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و محیطی- اکولوژیک شده است. بنابراین، ضروری است، از راه توجه و بهبود شاخصهای تسهیل کننده توانمندسازی روستاییان همچون؛ آموزش و آگاهی بخشی، دانش و مهارت، انسجام و همبستگی، اعتماد و اطمینان، مشارکت، نهادسازی و حمایت سیاسی دولت، و تغییر رویکرد به سوی «اجتماع محور» و «پایین به بالا»، زمینه مناسبی برای مشارکت آنان با هدف شکلدهی سازمانهای غیردولتی در راستای تحولات فضایی سکونتگاههای روستایی فراهم شود.
خلاصه ماشینی:
از اين رو پژوهش حاضر ضمن شناسايي تسهيل کننده هاي روش توانمندسازي ، در پي پاسخ به اين سوال است که تسهيل کننده هاي توانمندسازي در شکل گيري سازمان هاي غيردولتي و در پي آن تحولات فضايي سکونتگاه هاي روستايي شهرستان جوانرود چگونه است ؟ ٢) مباني نظري مطالعات پيشين نشان داده است که سازمان هاي غيردولتي به دليل فعاليت در زمينه هاي مختلف اقتصادي، اجتماعي و محيطي(١٩٩٣ ,Copestake &Wellard ;٢٠٠٤,Teegan et al; ٢٠٠٣ ,Jutting)، نقش مهمي در مبارزه با فقر و گرسنگي ( ٢٠١٧ ,Basheer ;٢٠١٤,Agba;٢٠١٧٢٨٠ ,Yusuf et al)، حفاظت از محيط زيست ، جنگلداري ، حفظ و احياي ميراث روستايي( ;٢٠١٣ Tukahirwa et al ;٢٠١١,Uddin ;٢٠١٤,Rajamanikam et al) عمران و توسعه زيرساخت ها( & Das ;٢٠١١,Scolobig &th Spa ٢٠١٣ ,Bhowal)، افزايش درآمد، اشتغالزايي و تنوع اشتغال ( ;٢٠١٣ ,Ramakrishna ;٢٠١٤,Agba ٢٠١٧ ,Basheer ;٢٠١٦,Sharma)، افزايش توليدات کشاورزي و غيرکشاورزي ، بازاريابي محصولات ( & Allen and; Ugboh ;٢٠٠٩,Yusuf ;٢٠٠٩,Collins ;٢٠١١,Uddin ;٢٠٠٥,Evans et al ٢٠٠٤ ,Hoban ;٢٠٠٣ ,Duthy et al ;٢٠٠٧ ,Tibi;.
) ، افزايش مهارت ، آموزش ، بهداشت جامعه و خانوده ( ,Beyeza et al;١٩٩٩,Coleman;٢٠١٨ ,Abdi; ٢٠١٤,Agba ;٢٠١٨ ,Aboelkhair ;٢٠١٤,Zucca ٢٠٠٩ )، توجه به امور زنان و کودکان ، کاهش آسيب هاي اجتماعي( ;٢٠١٦,Sharma ;٢٠١٦ ,Morgan ٢٠١٤ ,Bhandari ;٢٠١٣,Sangeetha et al)، شکل گيري سرمايه اجتماعي (٢٠٠٩,Yusuf; بريماني و همکار، ١٣٩٥؛ بلوچيان و همکار: ١٣٩٥) و نيز افزايش مشارکت روستاييان داشته است ( Allen and ٢٠٠٤ ,Hoban;٢٠١٦ ,Morgan).