چکیده:
در حقوق بین الملل اسلام اصل توسل به زور بر پایه طرد هر گونه تحمیل و اجبار میباشد در تمامی انواع جهاد از نظر اسلام هر کدام دارای یک شرایط خاص میباشد که با توجه به مصلحت دولت اسلامی یعنی ضرری بیشتری از آنچه اگر آن جهاد در پی داشته باشد اگر متوجه دولت اسلامی شود آن نوع جهاد ممنوع و جایز نمیباشد. در اسلام قاعده اولیه در ارتباط مسلمین با سایر دولتها بر پایه صلح است اما نه صلحی که حاصل آن پذیرش ذلت یا دست برداشتن از ارزشها و آرمانهای اسلامی باشد بلکه صلحی که مبتنی بر عدالت و دعوت است و با دولتهای متجاوز و مزاحم با دعوت اسلامی و مانع ابلاغ الهی برای ایجاد انتخاب آزادانه و کفر نبرد میشود. اسلام هر گونه جنگ تجاوزکارانه را مذموم اعلام نموده است. در حالی که در کنوانسیونهای بین المللی با تقسیم بندی جنگ به انواع مختلف زمینه را برای تجاوز فراهم نموده است، هدف حقوق بین الملل استقرار صلح، امنیت و ثبات بین الملل است ولی هدف احکام اسلامی توسعه خداپرستی و عدالت اسلامی در سراسر جهان است. در این مقاله قصد داریم به بررسی مبانی اسلامی و حقوقی اصل عدم توسل به زور در عرصه بینالمللی بپردازیم.
خلاصه ماشینی:
در موضوعات مربوط به اقدامات متقابل يا دفاع از شهروندان خود در كشورهاي ديگر، كاربرد محدود زور از سوي كشورها و اقدامات كمتر از جنگ هنوز هم در نظر گرفته میشود اما با تأسيس سازمان ملل در سال 1945 جامعه بين المللي، ايده مجاز بودن جنگ عادلانه را به نفع تخلف حقوقي از توسل به طور كنار گذارد.
نخستين تمايز در بند نخست است كه میگويد: «هيچ ملاحظه اي نمیتواند به عنوان گواهي و حكم تهديد يا توسل به زور مغاير با اين اصل به كار رود» هدف سياسي نهفته در اين بند، تأكيد اهميت اصل است، اما داراي چه آثار حقوقي است؟ آيا میتوان گفت طبق اين اصل، حق توسل به زور، يعني دفاع از خود، نيز محدود گشته است؟ با توجه به نيت و قصد و بيان دولتهاي شركت كننده كه سازگاري و همساني اين اصول را با منشور سازمان ملل مورد تأكيد قرار داده اند اين تفسير نامعقول به نظر میرسد.
1 بخش ششم: جايگاه اصل منع توسل به زور در قرآن خداوند در آیه 62 و 63 از سوره انفال میفرماید: «هو الذی ایدک بنصره و بالمؤمنین و الف بین قلوبهم؛ (انفال/63-62)»، او کسی است که تو را به نصرت خویش و به مؤمنان نیرو بخشید»، خدا همان - عاليه ارفعي و محمود مسائلي، جنگ و صلح از ديدگاه حقوق و روابط بين الملل، تهران، وزارت امور خارجه، مؤسسه چاپ و انتشارات 1371، صص33-30.