چکیده:
محیط زیست در دو مفهوم به کار برده میشود؛ یک، مفهومی که از علوم طبیعت ناشی میشود و تحت عنوان محیط زیست طبیعی معرفی شده و دیگری، در تعامل با سازکارهای انسانی است که با عنوان محیط زیست انسانی از آن نام برده میشود که هر دو عنوان فوق طیف گستردهای از موضوعات مختلف را تحت پوشش خود دارد. به همین دلیل حقوق کیفری محیط زیست جزیی یا کلی شامل مقرراتی میشود که یا با ملاکها و یا با محکهای تاسیس مادی تاکید دارند. هدف تحقیق بررسی و شناسایی علت شناختی عوامل موثر در ارتکاب جرایم علیه محیط زیست و سپس ارایه راهکارها و تدابیر غیر کیفری کنشی به منظور مبارزه با آن عوامل و موقعیتها در قالب جرم شناسی میباشد و روش گردآوری مطالب، به صورت توصیفی تحلیلی و اطلاعات و دادههای مورد نیاز به روش اسنادی و کتابخانه به دست آمده است. کشور ایران دارای نقاط قوت و پتانسیلهای بسیار زیادی در زمینه محیط زیست و حفاظت از آن و مردمانی مشتاق در جهت انجام برنامههای زیست محیطی میباشد که یقینا با همت کارشناسان و مسیولین امر و مردمانی سرشار از عشق و معرفت به محیط زیست و طبیعتی پاک دور از دسترس نیست و باید اطلاع رسانی و آگاهیها را بالا برده و زمینههای حضور کلان مردم در این امور را فراهم سازیم. از این رو، شایسته است که تدابیر و روشهای دیگری جهت پیشگیری و یا کاهش امکان پیش آمد جنایی مربوط به جرایم زیست محیطی تحت عنوان روشهای پیشگیرانه غیرکیفری و کنشی از طریق حذف و خنثی سازی مجازات و یا تغییر موقعیتها و یا عوامل یا فرایندهای جرم زا در قالب روشهای پیشگیرانه اجتماعی و وضعی را مورد پیش بینی قرارداد و اینکه به کارگیری و اعمال این روشها منوط به شناسایی آن عوامل و فرایندها و موقعیتهای موثر در ایجاد و تکوین جرایم علیه محیط زیست است. پس باید کوشش شود که متون مربوط به قانون حفاظت محیط زیست ساده تر شده و به سازمان حفاظت محیط زیست صلاحیتی تام و موثر در این زمینه اعطا گردد و سازمانها و نهادهای دیگر نیز ملزم به همکاری با این سازمان شوند.
خلاصه ماشینی:
از اين رو، شايسته است كه تدابير و روشهاي ديگري جهت پيشگيري و يا كاهش امكان پيش آمد جنايي مربوط به جرايم زيست محيطي تحت نویسنده مسئول عنوان روشهاي پيشگيرانه غيركيفري و كنشي از طريق حذف و خنثي سازي مجازات و يا تغيير موقعيتها و يا عوامل يا فرايندهاي جرم زا در قالب روشهاي پيشگيرانه اجتماعي و وضعي را مورد پيش بيني قرارداد و اينكه به كارگيري و اعمال اين روشها منوط به شناسايي آن عوامل و فرايندها و موقعيتهاي مؤثر در ايجاد و تكوين جرايم عليه محيط زيست است.
چرا که، همین متن حقوقی محیط زیست را به صورت جامع و مانع تعریف نکرده است وقوانین موجود تعریفی ازآن ارائه ندادهاند بلکه در آنها از محیط زیست در رابطه با سه عنصر طبیعت، منابع طبیعی، شهر و مناظر سخن گفته است که در این راستا میتوان به برخی از قوانین و مقررات موضوعه مانند: قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست مصوب 28/3/1353، قانون حفاظت و بهرهبرداری از جنگلهاو مراتع کشور23/5/1346، قانون شکار وصید(مصوب 16/3/1346، قانون نحوه جلوگیری ازآلودگی هوا 3/2/1374، قانون شهرداری 11/4/1334 و....
و انواع آن عبارتند از: محيط طبيعي، محيطمصنوعي يا انسان ساخت و محيط اجتماعي، بیتردید اهمیّت و جایگاه حقوق محیط زیست به بهترین شکل آن در اصل پنجاهم قانون اساسی متبلور شده و پیام آور این مهم است که مسائل زیست محیطی یک امر کاملاً فرابخشی بوده باید همهی آحاد جامعه علیالخصوص سازمانها و دستگاهها هر یک به فرا خور توان و کارایی تشکیلات خود در حفظ و نگهداری از محیط زیست به عنوان یک وظیفه عمومی از هر فعالیتی که با آلودگی و یا تخریب غیر قابل جبران محیط زیست همراه باشد.