چکیده:
شیوع ویروس کووید 19، توأم با پیامدهایی چون تمایزگذاری و فاصله اجتماعی در میان افراد جامعه بوده و فجایع روحی-روانی بسیاری را برای جامعه به میراث گذاشته که تا سالها شاهد اثرات ناخوشایند آن بر جسم و روان افراد خواهیم بود. هدف از پژوهش حاضر، روایت بهبودیافتگان مبتلا به بیماری کرونا از تجربهی طرد اجتماعی است. این پژوهش با بهرهمندی از افکار و آراء گافمن و تعداد دیگری از نظریهپردازان حوزهی جامعهشناسی، دادههای خود را به میانجی رویکرد کیفی و استفاده از روش تحلیل روایتِ مضمونی و انجام مصاحبه با 16 نفر (11 مرد و 5 زن) از بهبودیافتگان بیماری به دست آورده است. نمونهها به صورت هدفمند انتخاب شدهاند. یافتههای به دستآمده از تجزیه و تحلیل مفاهیم، نشاندهندهی 11 تِم اصلی شامل: اختلالات روحی-روانی، گسست روابط اجتماعی، فروکاست منزلت اجتماعیِ افراد، دگردیسی میدان دین و گزارههای دینی، تضعیف اعتماد اجتماعی، کاهش ارزشهای اخلاقی-انسانی، شکلگیری هویت پنهان، بیکارشدن، رونق بازارِ دلالیِ کالاهای بهداشتی، ترس از روایت بیماری، تبعیض در دریافت خدمات درمانی؛ 22 مفهوم محوری و 59 مقولهی عُمده است. نتایج به دستآمده نشان میدهد که تجربهی طرد اجتماعی از جانب بیماران مبتلا به ویروس کووید 19، با پیامدهای مخربی چون از دست دادن پایگاه اجتماعی، انزواطلبی، اخراج از حلقههای گروهی و تشدید ترس و اضطراب درونی و در نهایت، رشد تنش و التهاب اجتماعی در سطح گسترده را به همراه دارد. از طرفی نیز وضعیت پیشآمده سبب سوءاستفاده برخی سودجویان و دامنزدن به بحران موجود به میانجی احتکار کالاهای بهداشتی-درمانی و متعاقباً گرانفروشیِ این اجناس میشود. در نهایت یافتهها حاکی از نوعی خشونت نمادین در قبال مبتلاشدگان به کرونا و واپسزدن آنها از حلقههای گروهی و اجتماعی است.
خلاصه ماشینی:
برخی از افرادی که به ویروس کرونا مبتلا شده اند، و یا اینکه مشکوک به داشتن آن بوده اند ولی هم اکنون و بر اساس آزمایشات موثق پزشکی درمان شده و نشانه ای از بیماری در آنها نمانده است نیز کماکان آماج رفتارهای تبعیض گرایانه ی افراد پیرامون خود در محیط های جمعی قرار گرفته و پیوسته داغ ننگ میخورند.
خودیها به افرادی اشاره دارد که خود تجربه ی داغ ننگ را داشته اند، برخی از افراد با توجه به تجارب شخصی خودشان ، معنای داشتن این داغ ننگ خاص را درک میکنند و بنابراین میتوانند برای فرد تعالیمی در خصوص شیوه های برخورد در موقعیت های اجتماعی و همچنین حلقه ای برای ابراز همدردی فراهم کنند، به طوری که او بتواند برای جلب حمایت اخلاقی به آنها پناه آورده و احساس کند وقتی در میان آنهاست ، در یک محل امن ، در کمال آرامش قرار دارد و مثل هر انسان عادی دیگر در جامعه مورد پذیرش قرار گرفته است (همان ، ١٩٦٣: ٣٠).
" با توجه به داده های به دست آمده از مصاحبه با افرادی که خود بیماری و شرایط ناشی از آن را تجربه کرده بودند، میتوان گفت وقوع اینچین اپیدمیهایی در سطح گسترده ، جامعه و روابط اجتماعی بین افراد آن را تا حد زیادی تحت تأثیر خود قرار میدهد و پیامدهای ناگواری برای مبتلایان حتی مدت ها پس از درمان آنها نیز به همراه دارد.
Stigma and Group Inequality: Social Psychological Perspectives, Lawrence Erlbaum Associates Publishers, Mahwah, New Jersey, USA - Link BG, Phelan JC.