چکیده:
کار کودکان از آسیبهای اجتماعی مهم در جهان است. بسیاری از کودکان در شرایط بهره کشانه کار میکنند و مورد استثمار قرار میگیرند. در ایران تا کنون سیاستها و مداخلات در زمینه حذف کار کودک کارآمد نبوده. با توجه به تنوع و گستردگی انواع کار کودکان و آسیبهای آن، پژوهش حاضر تلاش کرده تا با گونه شناسی کار کودکان در شهر تهران، دسته ها و رده های فعالیت بهره کشانۀ کودکان و مسائل و پیامدهای ناشی از هر یک از انواع مشاغل بر کودکان را شناسایی کند تا از طریق شناخت درست به طرحریزی اقدامات لازم برای هر گونه شغلی کودکان در راستای کاهش و حذف کار کودکان کمک نماید.پژوهش به روش کیفی بوده و از طریق مطالعه اسنادی که در آن نمونه گیری به شیوه تعمدی و نظری بوده و نیز مصاحبۀ نیمه ساخت یافته با 15 نفر از مطلعین کلیدی حوزۀ کار کودکان انجام شده است. داده ها به شیوۀ تحلیل تماتیک تجزیه و تحلیل شده و درنهایت بر اساس یافته های پژوهش گونه های کار کودکان در هفت دسته شامل کار کارگاهی، دستفروشی، کار در خیابان، زباله گردی، تکدی گری، کار کودکان خیابانی و هم چنین کار پنهان کودکان سنخ بندی شده و مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های پژوهش ضمن تأیید پژوهشهای پیشین، تلاش دارد تا بر اساس یک رویکرد کل نگر به مسئله شناخت واقع بینانه کار کودک بپردازد. به گونه ای که این شناخت مبنای پژوهش ها و اقدامات علمی و عملی سیاست گذاران و نهادهای متولی سلامت و رفاه کودکان قرار گیرد.
Child labour is one of the most important social harm in the world. Many children are working in exploitative conditions and are exploited. In Iran, policies and interventions to eliminate child labour have not been very effective so far. Therefore, considering the diversity and extent of child labour and injuries caused by forced labour on them, the present study has tried to identify the types of child labour in Tehran, categories and occupations of child exploitation and identify the issues and consequences of each type of labour for children; so that through proper knowledge, we can help plan the necessary measures for any child job in order to reduce and eliminate child labour. A qualitative study has used in this research. We used semi-structured, in-depth interviews with 15 key informants in the field of child labour to gather the data. Also, we studied documents which were sampling done intentionally and theoretically. A thematic analysis was used in this study and finally, we reached seven main themes: Workshop work, Peddling, Street services, Barbage gathering, Begging, House working and Delinquencies. In conclusion, results try to get a realistic cognition of child labour based on a holistic approach. We hope this knowledge use as the basis of research and scientific and practical actions of policymakers and institutions in charge of children's health and welfare.
خلاصه ماشینی:
بر اساس گزارش شاخص های عدالت اجتماعی که در سال ١٣٩٩ از سوی مرکز آمار ایران منتشر شده، فقط تعداد کودکان کاری که در سالهای ١٣٩٥ تا ١٣٩٨ تحت پوشش سازمان بهزیستی قرار داشته اند به شرح زیر می باشد: جدول ١- تعداد کودکان کار تحت پوشش سازمان بهزیستی (مرکز آمار ایران، ١٣٩٩: ٢٨و ٤٠) (به تصویر صفحه رجوع شود) بنابراین مسئله اصلی پژوهش حاضر شناسایی انواع کار کودکان در شهر تهران است با این هدف که بتوان با طراحی مداخلات متناسب با هرگونۀ شغلی، اقدامات لازم را در راستای کاهش و نهایتاً حذف کار کودکان عملی نمود.
اما در بسیاری موارد کارِ کودکان به صورت اجباری و با اهداف اقتصادی و کسب درآمد صورت می پذیرد و این نوع کار نه فقط مغایر با رشد و رفاه کودک است بلکه مانع از استفاده از فرصت های کسب مهارت، توانمندی و حرفه آموزی می شود و در موارد بسیاری سلامت ، تحصیل و کودکی آنها را تهدید می کند.
آنها هم چنین قبل تر در مرور نظاممند ٤٠ مطالعه دربارة وضعیت کودکان خیابانی شهر تهران تا سال ١٣٨٦ اظهار داشته اند که بر اساس مطالعات مختلف انواع فعالیت های کودکان برای کسب درآمد شامل انواع دستفروشی ، شاگردی مغازه، پادویی سینما، واکس زدن، جمع آوری ضایعات، شستشوی اتومبیل ، وزنکشی ، باربری ، جارچی گری ، تکدی ، سرقت ، مالخری و باجگیری بوده است .