چکیده:
شبه جزیره بالکان یکی از بی ثبات ترین مناطق اروپا و جهان است که همواره مورد توجه قدرت های منطقه ای و جهانی می باشد. این منطقه دارای نیروهای واگرای قومی و مذهبی است، که دائما با یکدیگر در حال رقابت هستند. با فروپاشی یوگسلاوی سابق ژئوپلیتیک منطقه بالکان دچار تغییرات اساسی شد، که به جنگ های خونین قومی و مذهبی خصوصا جنگ بوسنی و هرزگوین و بحران کوزوو، منجر شد. در این منازعات بازیگران متعدد هر یک بدنبال تحقق اهداف و مطامع محلی، منطقه ای و جهانی خویش بودند. به جهت اهمیت موضوع و سرنوشت مسلمانان بالکان بر آن شدیم تا از منظر چالش های ژئوپلیتیکی مسلمانان، به بررسی و ریشه یابی سرچشمه های بحران و تاثیرآن بر وضعیت مسلمانان بالکان که یک تجربه تاریخی حائز اهمیت می باشد بپردازیم. از این رو پژوهش حاضر در پی آن است تا با استفاده از روش تاریخی، توصیفی و تحلیلی و متغیرهای تعیین شده بر اساس عوامل ثابت و متغیر ژئوپلیتیک، نقش عوامل متعدد در بوجود آمدن بحران های این منطقه و میزان تاثیر گذاری آنها بر امنیت مسلمانان، بویژه کشور بوسنی و هرزگوین و کوزوو را شناسایی و در جهت راه های رسیدن به امنیت و صلح پایدار، بر پیوستن کشورهای منطقه به پیمان های منطقه ای و بین المللی بعنوان موثرترین راه های همگرایی بین اقوام و کشورها تاکید می نماید.
The Balkan peninsula is one of the most instable regions in Europe and the world which has always considerable for regional and world powers. There are divergent ethnic and religious forces in this region which are constantly in competition with each other. The Balkan geopoletics came to a basic changes after the collapse of former Yugoslavia that concluded to the bloody ethnic and religious conflicts particularly Bosnia and Herzegovina war and the Kosovo crisis. Numerous actors were pursuing to accomplish their local, regional and universal goals in this war. In relation to find the role of the regional and universal actors, many analysis have been presented. Regarding the importance of the issue and the destination of the Balkan Moslems, we are intent to study it from the approach of the Moslems Geopletical challenges: Finding the roots of the crisis and it's effect on Balkan Moslems status which is an important historical experience. Accordingly, the present study seek to find out the role of numerous factors in the creation of crisis in this region and their effects on security of Moslems, particularly in Bosnia and Herzegovina and the Kosovo. It also emphasize on (the) ways to accomplish permanent security and peace by putting stress on regional states to join regional and international treaties as the most effective ways for convergence among different tribes and countries. To this end comparative historical and analytical methods will be employed with the determined variables being used pending the stable and changing geopolitical factors.
خلاصه ماشینی:
از ايـن رو پژوهش حاضر در پي آن است تا با استفاده از روش تاريخي، توصيفي و تحليلي و متغيرهاي تعيين شده بر اسـاس عوامل ثابت و متغير ژئوپليتيک ، نقش عوامل متعدد در به وجود آمدن بحران هاي اين منطقـه و ميـزان تأثيرگـذاري آن ها بر امنيت مسلمانان ، به ويژه کشور بوسني و هرزگوين و کوزوو را شناسايي و در جهـت راه هـاي رسـيدن بـه امنيت و صلح پايدار، بر پيوستن کشورهاي منطقه به پيمان هاي منطقه اي و بين المللي بـه عنـوان مـؤثرترين راه هـاي همگرايي بين اقوام و کشورها تأکيد مي نمايد.
با پايـان يـافتن بحران هاي بالکان و ضرورت شناسايي علل و عوامل مختلف به وجود آمدن اين بحران هـا، مراکز علمي و پژوهشي ازجمله ، دانشگاه ها، مراکز مطالعاتي، وزارت امور خارجـه و مراکـز مطالعات وابسته به نهادهاي حاکميتي، کار تحقيق و پژوهش را آغاز کردنـد کـه عمـدتاً بـر روي مسائل فرهنگ و هويت مسلمانان و چگونگي فروپاشي يوگسلاوي با تأکيد بر جنـگ بوسني و هرزگوين متمرکز شده است .
بـا توجه به ساختار پيچيده و تغييرات متعدد ژئوپليتيک بالکان در يک صـد سـال گذشـته ، عوامل و متغيرهايي مانند موقعيت جغرافيايي، رقابت هـاي قـومي و نـژادي، اختلافـات اديان و مذاهب ، ظهور ناسيوناليسم افراطي و مليگرايي و ساختار سياسي حکومت هـا (دولت - ملت ) به شکل مستقيم و غيرمستقيم زمينه ساز تنش ها، منازعات و جنگ هاي فراواني بوده است که تمام عوامل در بحران خيز بودن اين منطقه و کشـتار و قتـل عـام اقوام مختلف خصوصاً مسلمانان تأثيرگذار بوده و موجب افزايش تهديد، عدم امنيـت و آسيب پذيري مسلمانان در ابعاد مختلف سياسي، امنيتي، نظامي، اقتصـادي، اجتمـاعي و فرهنگي شده است .