چکیده:
جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران، یکی از نخستین مؤسسات خیریه در ایران است که نخستین تلاشها برای شکلگیری آن به دوره قاجار بازمیگردد. این جمعیت در بخشهای مختلف خدماتی، درمانی، آموزشی، اجتماعی و فرهنگی، درون مرزی و برون مرزی با هدف تسکینبخشیدن به آلام انسانها، برقراری صلح پایدار و همچنین حمایت از سلامت انسانها بدون درنظرگرفتن هیچگونه تبعیض میان آنها عمل میکند. در مورد تاریخچه شیر و خورشید در ایران پژوهشهای محدودی صورت گرفته است که البته بر خراسان متمرکز نبودهاند. مقاله حاضر به شیوه توصیفیـ تحلیلی میکوشد تا ضمن بیان پیشینه شکلگیری جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران، اقدامات و فعالیتهای آن را در خراسان تبیین کند. یافتههای پژوهش حاضر حاکی از آن است که جمعیت شیر و خورشید در حمایت از فقرا، امدادرسانی به بازماندگان بلایای طبیعی، مبارزه با بیماریها، نگهداری و آموزش کودکان یتیم، تأسیس شیرخوارگاهها و درمانگاههای عمومی، ارائه خدمات درمانی رایگان و امدادرسانی به افراد جنگزده فعال بوده است.
The Red Lion and Sun Society of Iran is one of the first charities in Iran, the first
attempts to form it date back to the Qajar period. This Society works in various
service, medical, educational, social, and cultural sectors inside and outside the
country to alleviate human suffering, establish lasting peace, and protect human
health without considering any discrimination between them. The present article tries
to explain the actions and activities of the Red Lion and Sun Society of Iran, its
actions and activities in Khorasan by adopting a documentary study approach. The
present study's findings indicate that the lion and sun Society has been active in
supporting the poor, providing relief to survivors of natural disasters, fighting
diseases, caring for and educating orphans, establishing nurseries and public clinics,
and providing free medical services.
خلاصه ماشینی:
دکتر امیراعلم مقررات صلیب سرخ را ترجمه کرد و در اختیار احمدشاه گذاشت و پس از مذاکرات زیادی با احمدشاه و رجال دیگر ایران، مبنی بر ضرورت تشکیل جمعیت شیر و خورشید سرخ در ایران، آنان را به تأسیس آن مجاب نمود (تشید، 1340: 121)؛ اما به نظر میرسد صلیب سرخ جهانی هم ایران را برای تشکیل جمعیت شیر و خورشید تحت فشار قرار داده بود؛ زیرا سفارت ایران در سوئیس از طریق وزارت امور خارجه، طی نامهای مجلس حفظالصحه دولتی را به تسریع در تشکیل جمعیت شیر و خورشید سرخ ترغیب کرد و مجلس حفظالصحه نیز، در پاسخ به وزارت خارجه اطمینان داد که مقدمات تشکیل و نظامنامه اساسی آن را نیز تهیه خواهد کرد (روزنامه ایران، شماره 1141، چهارم خرداد 1301).
نخستین جلسه رسمی کمیته مرکزی جمعیت تشکیل و مقرر شد، برای پیشبرد اهداف و امور جمعیت، یک یا دو جلسه در هفته برگزار شود (مجله شیر و خورشید سرخ ایران، شماره 1، سال اول، خردادماه 1304: 22).
مهمترین اقدامات جمعیت، در کنار اعزام نیرو و کمک به جبهه، بدین شرح است: - فعالیتهای هلال احمر بیرجند در رسیدگی به امور اسرا، مفقودین جنگی و خانوادههای آنها یکی از وظایف جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران در سالهای جنگ، رسیدگی به وضعیت اسرا و مفقودین (افراد نظامی و غیر نظامی) بوده است (بنیاد حفظ آثار و ارزشهای دفاع مقدس خراسان جنوبی، سند شماره 4/2635).
علاوه بر این، اداره امور اسرا و مفقودین ایران جمعیت هلال احمر بیرجند، برای هر یک از اسرا و مفقودین که خانوادههای آنها در حوزه استحفاظی این شهرستان مستقر بودند، پرونده تشکیل میداد (بنیاد حفظ آثار و ارزشهای دفاع مقدس خراسان جنوبی، سند شماره 357) و یک برگ گواهی مفقودیت برای رسیدگی به وضعیت همسر و فرزند فرد، از سوی واحد تعاون سپاه پاسداران انقلاب اسلامی صادر میشد (همان، سند شماره 601).