چکیده:
ماده 98 قانون آیین دادرسی مدنی، تا پایان اولین جلسه دادرسی به خواهان فرصت داده تا خواسته خود را به هر علت، مشروط به اینکه با دعوای طرح شده مربوط و منشأ یکسان داشته باشند تغییر و یا افزایش دهد. پذیرش این خواسته بعد از زمان مقرر تخلف انتظامی قضایی محسوب شده، و حکم به میزان بیشتر از خواسته جهت اعاده دادرسی را نیز برای متظلم فراهم می آورد. پذیرش صحیح این خواسته از سوی قضات هم از اطاله دادرسی و حجم وسیع دعاوی یکسان و تکراری کاسته و هم عدالت قضایی را فراهم می آورد. تغییر یا افزایش خواسته در اولین جلسه دادرسی مجوز اقامه دلیل جدید از طرف مدعی نیست اما اصل تناظر به خوانده امکان می دهد چنانچه نیاز به دفاع جدید بوده و آمادگی دفاع نداشته جلسه دادرسی را تجدید و در صورت عدم حضور خوانده علت تجدید جلسه را در اخطاریه تصریح نماید. رویه قضایی در چگونگی تغییر خواسته یا درخواست، افزایش خواسته و تغییر نحوه دعوا همچنین زمان و چگونگی طرح آن توسط خواهان و تصمیم دادگاها در پذیرش هر یک این موارد و صدور حکم در این باره متفاوت است. ضمن اینکه موارد فوق حکایت از استثنائات اصل تغییر ناپذیری عناصر دعوا در آیین دادرسی مدنی دارد. از این رو در این نوشتار هر یک از موضوعات مطرح شده بررسی خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
برای مثال یک دعوای حقوقی بین شخص «الف» و «ب» در دادگاه حقوقی به خواسته اثبات مالکیت سه دانگ از -خواهان می تواند خواسته خود را که در دادخواست تصریح کرده در تمام مراحل دادرسی کم کند ولی افزودن آن یا تغییر نحوه دعوا یا خواسته یا درخواست در صورتی ممکن است که با دعوای طرح شده مربوط بوده و منشأ واحدی داشته باشد و تا اولین جلسه آن را به دادگاه اعلام کرده باشد.
1-1-2-افزوده شدن خواسته به گونه دیگر -به عنوان مثال اگر خواسته افزایش یافته توسط خواهان، مطالبه اجرت المثل باشد که مستلزم جلب نظر کارشناس دادگستری است، در این مورد، به استناد بند ۱۴ ماده ۳ قانون نحوه وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب ۱۳۷۳، خواهان در زمان افزایش خواسته، مبلغ ۲۰۰۰ ریال تمبر الصاق و ابطال می نماید و بقیه هزینه دادرسی پس از تعیین خواسته و صدور حکم دریافت خواهد شد.
خواهان به موجب ماده 98 قانون آیین دادرسی در امور مدنی می تواند خواسته خود را که در دادخواست تصریح کرده، در تمام مقاطع و مراحل دادرسی کم کند، اما افزودن به آن یا تغییر نحوه دعوا یا درخواست در صورتی ممکن است که با دعوای اقامه شده مربوط بوده و منشأ واحدی داشته باشد و تا پایان اولین جلسه دادرسی آن را به دادگاه اعلام کرده باشد.