چکیده:
این تحقیق درصدد آسیبشناسی نظام مالی انتخابات در ایران است. اهمیت موضوع ازآنروست که درستی و صحت انتخابات تا حد زیادی متضمن سلامت نظام مالی انتخابات است و این ضرورت وجود دارد که نظام جامع مالی در خصوص انتخابات در ایران تصویب شود. به استثنای نظام مالی انتخاباتی مجلس شورای اسلامی که تا حدودی جامع است، در انتخابات ریاست جمهوری، مجلس خبرگان رهبری و شورای اسلامی شهر و روستا، اساساً نظام مالی انتخابات وجود ندارد. پرسش این است که آسیبهای نظام مالی انتخابات در ایران چیست و نظام درست تأمین مالی انتخابات در ایران چگونه باید باشد؟ پژوهش حاضر با استفاده از روش کتابخانهای و بهرهگیری از رویکرد تحلیلی- توصیفی انجام گرفته است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که مهمترین چالشهای نظام مالی انتخاباتی ایران در مقایسه با استانداردهای بینالمللی و سایر کشورها، وضع مقررات در مواردی مانند الزام نامزدها و احزاب به افشای منابع مالی، گزارشدهی هزینهکرد منابع مالی تأمین هزینه انتخاباتی به نهاد ناظر انتخابات، وضع ممنوعیتها و محدودیتها صریح بر هزینههای نامزدها و احزاب، ضمانتاجراهای حقوقی و کیفری برای نامزدها و احزاب متخلف، پرداخت کمک دولتی بهطور مستقیم و غیرمستقیم به احزاب و نامزدهای و ارائه معیار شفاف بهمنظور تخصیص یارانههای دولتی به احزاب است.
This study seeks to examine and evaluate Iran’s electoral finance system. The importance of the research is due to the fact that safe and complete national elections, depends on a transparent financial system behind the elections. Meanwhile, there is a consensus among experts in the field of elections in Iran that the Iranian electoral system, in particular, needs a new review over elections’ spendings. With the exception of the Law on Transparency and Supervision of Election Expenses of the Islamic Consultative Assembly adopted in 1398 (2019), in the laws of presidential elections and the Islamic Council of cities and villages, there are only some scattered provisions regarding election’s financial system. The main question of this article is: “What are the disatvantages of the current electoral financial system of Iran?” And “What should be the integrity of the electoral financing system in Iran?” The present study was conducted using the library method and descriptive-analytic approach. The results of the research, compared to existing standards that need to be reviewed, show that the most important challenges of the Iranian electoral system in terms of elections’ expenses are: requiring candidates and parties to disclose financial resources, reporting expenditures, election observer, explicit prohibitions and restrictions on the expenses of candidates and parties, guaranteeing strong legal and criminal enforcement any possible violation, payment by government subsidies to parties and candidates, and provide a clear criterion for the allocation of government subsidies.
خلاصه ماشینی:
يافته هاي پژوهش نشان مي دهد که مهم ترين چالش هاي نظام مالي انتخاباتي ايران در مقايسه با استانداردهاي بين المللي و ساير کشورها، وضع مقررات در مواردي مانند الزام نامزدها و احزاب به افشاي منابع مالي، گزارش دهي هزينه کرد منابع مالي تأمين هزينه انتخاباتي به نهاد ناظر انتخابات ، وضع ممنوعيت ها و محدوديت ها صريح بر هزينه هاي نامزدها و احزاب ، ضمانت اجراهاي حقوقي و کيفري براي نامزدها و احزاب متخلف ، پرداخت کمک دولتي به طور مستقيم و غيرمستقيم به احزاب و نامزدهاي و ارائه معيار شفاف به منظور تخصيص يارانه هاي دولتي به احزاب است .
نظام تأمين مالي انتخابات ممکن است ممنوعيت ها و محدوديت هايي در خصوص نوع خاصي از درآمدها و هزينه ها، ميزان و نحوه توزيع و همچنين دسترسي به يارانه هاي مستقيم يا غيرمستقيم ايجاد کند و شفافيت منابع مالي هزينه هاي انتخاباتي را از طريق افشا و گزارش دهي افزايش دهد.
اصول بنيادين مرتبط با هزينه هاي انتخاباتي که مي تواند موجب تحقق اهداف مذکور شود عبارت اند از: ممنوعيت فساد و رويه هاي غيرقانوني (مانند خريد و فروش رأي )، مقررات مربوط به افشا، واقع بيني هزينه ها و تعيين سقف براي مشارکت در هزينه هاي انتخاباتي، ممنوعيت در خصوص برخي از اشکال مشارکت در هزينه هاي انتخاباتي (مانند مشارکت خارجي، مشارکت در هزينه هاي انتخاباتي به شکل گمنام ، مشارکت از سوي شرکت هاي تجاري) و پرداخت يارانه دولتي مستقيم به نامزدها يا احزاب ، معافيت هاي مالياتي و کمک هاي غيرمادي (از جمله مقررات مربوط به پخش تبليغات انتخاباتي)، مقررات مربوط به نمايندگان مالي، حسابداري و حسابرسي، مقررات و اقدامات به منظور کنترل استفاده از منابع عمومي براي اهداف مبارزات انتخاباتي ( ,Walecki .