چکیده:
واکاوی شرایط دعوای ورود ثالث و تطبیق آن با قواعد آیین دادرسی مدنی افغانستان، ایران و آمریکا مسئله اصلی این پژوهش است. دعوای ورود ثالث یکی از مصادیق دعاوی طاری است که باید با دعوای اصلی «مرتبط» یا «هم منشا» باشد تا دادگاه بتواند به آن ها یکجا رسیدگی کند. ورود ثالث شامل ورود ثالث اصلی و تبعی است. پژوهش حاضر با روشی توصیفی- تحلیلی بر این است معیاری برای ذینفع بودن در ورود ثالث اعم از اصلی و تبعی ارائه شود تا بر اساس آن مشخص شود در چه حالتی امکان ورود شخص ثالث به صورت تبعی وجود دارد.
خلاصه ماشینی:
ماده 130 مقرر میدارد: «هرگاه شخص ثالثی در موضوع دادرسی اصحاب دعوای اصلی برای خود مستقلاً حقی قایل باشد و یا خود را در محق شدن یکی از طرفین ذینفع بداند، میتواند تا وقتی که ختم دادرسی اعلام نشده است، وارد دعوا گردد، چه اینکه رسیدگی در مرحله بدوی باشد یا در مرحله تجدیدنظر.
داشتن نفع مستقل قسمت اول از بند «الف» قاعده 24 قانون آیین دادرسی مدنی فدرال آمریکا در خصوص ورود ثالث اجباری مقرر میدارد: «وقتی که متقاضی نفعی نسبت به مال یا قرارداد موضوع دعوا ادعا کند و او در وضعیتی قرار گیرد که فیصله دادن به دعوا در عمل ممکن است به توانایی او برای حمایت از منافعش صدمه بزند یا مانع از آن شود، مگر اینکه طرفین دعوا به نحو مناسب و کافی منافع او را بیان کنند».
م ایران، به شرط «ذینفع بودن» تصریح نشده است؛ اما شرط مزبور از ماده مذکور (ماده240) قابل استفاده میباشد؛ زیرا از یکسو دعوای ورود ثالث، در همین ماده پذیرفته شده است، از سوی دیگر، مقتضای منطق حقوق این است شخص در دعوایی که اقامه میکند باید ذینفع باشد؛ بنابراین، نتیجه این خواهد شد شخصی که به عنوان وارد ثالث، وارد دعوا میشود باید در موضوع دعوای اصلی ذینفع باشد در غیر این صورت، حق ورود در دعوای اصلی را نخواهد داشت.
در حقوق ایران نیز در این زمینه ماده 17 قانون آیین دادرسی مدنی ایران بیان میدارد: «هر دعوایی که در اثنای رسیدگی به دعوای دیگر از طرف خواهان یا خوانده یا شخص ثالث یا از طرف متداعیین اصلی بر ثالث اقامه شود دعوای طاری نامیده میشود.