چکیده:
یکی از مولفههای مهم هویت ملّی ایران را میتوان زبان فارسی دانست. زبانی که نتیجه
میراث مشترک فرهنگی، تاریخی و سیاسی این سرزمین از گذشته تا امروز بودهاست. خط و
زبان از عناصر اصلی فرهنگ و هویت هر ملت است. از سوی دیگر رسانهها با قدرتی که
پیدا کردهاند، میتوانند در حفظ و تقویت این هویت یا تضعیف و نابودی آن تاثیر فراوانی
داشته باشند؛ به همین جهت در قوانین مربوط به رسانهها چه در سطح ملی و چه در سطح بین
المللی مقرراتی راجع به خط و زبان مورد استفاده وجود دارد. امروزه با به وجود آمدن
رسانههای گروهی ارتباط مستقیم بهطور نسبی به ارتباط غیرمستقیم تبدیل شده و چون یک
رسانه میتواند همزمان پیام گوینده را برای هزاران نفر مخاطب ارسال کند؛ بنابراین ضرورت
دقت جدی در مورد مسئلۀ زبان و کاربرد آن در این رسانهها مطرحمی شود؛ چرا که به دلیل
گستردگی مخاطبان رسانههای همگانی، عدم دقت کافی در کاربرد صحیح زبان مورد
استفاده، موجب یاد گیری غلط مخاطبان وکمرنگ شدن غنای ساختاری و فرهنگی زبان مورد
استفاده را به همراه دارد. در این مقاله سعی شدهاست مسائل مربوط به زبان و رسانه،
به خصوص مطبوعات و رسانههای جمعی مورد بررسی قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
امـروزه بـا بـه وجـود آمـدن رسانه هاي گروهي ارتباط مستقيم به طور نسبي به ارتباط غيرمستقيم تبديل شده و چـون يـک رسانه ميتواند هم زمان پيام گوينده را براي هزاران نفر مخاطب ارسال کند؛ بنابراين ضرورت دقت جدي در مورد مسئلۀ زبان و کاربرد آن در اين رسانه ها مطرح ميشود؛ چرا که بـه دليـل گستردگي مخاطبان رسانه هاي همگـاني، عـدم دقـت کـافي در کـاربرد صـحيح زبـان مـورد استفاده ، موجب يادگيري غلط مخاطبان وکم رنگ شدن غناي ساختاري و فرهنگي زبان مورد استفاده را به همـراه دارد.
معيني، درباره رسانه هاي جمعي مثل راديو و تلويزيون که اقشار مختلف مردم با آن ارتباط دارند، ميگويد: «راديو و تلويزيون مثل معلماني تلاش گـر، سـهمي عمـده و تعيـين کننـدة بـه وسيلۀ گويندگان در امر آموزش لغت ها و اصطلاحات ، به شنوندگان و بينندگان خود برعهده دارند؛ به همين سبب شايد کمترين لغزش و خطـا در بيـان و يـا تلفـظ غلـط واژه هـا از سـوي گويندگان ، در سطحي وسيع انتشار يافته ، غلط مصطلح شده و فراواني آن ، باعث نابودي زبان و فرهنگ جامعه شود» (معيني، ١٣٩١: ٩).
بنابراين وظيفه همۀ دست اندرکاران ، امر زبان فارسي، جلوگيري از غلـط هـاي گفتـاري و نوشتاري است که به راحتي در رسانه هـا راه پيـدا کـرده اسـت و همچنـين نگهـداري از زبـان فارسي است ؛ و از آن جايي که بيشترين تأثير را رسانه ها به عنوان نهادهاي آموزشي غيررسمي بر زبان فارسي دارند و گاه الگوي مخاطبان قرار ميگيرند، بيـان جايگـاه رسـانه هـا بـه عنـوان عاملي که باعث برتري يا انحطاط زبان ميشوند، بسيار مهم است ؛ لذا در اين نوشته سعي شده به برخي مسائل مربوط به زبان و رسـانه بـه خصـوص ، زبـان رسـانه اشـاره شـود و آسـيب هـا و راهکارهاي اين حوزه مورد بحث و بررسي قرار گيرد.