چکیده:
با توجه به ماهیت چندوجهی و پیچیدگی مفهوم تاب آوری، در اکثر مطالعات مدیریت بحران اجتماعات تاب آور، بدلیل عدم ملاحظات مفهومی که پایه سنجش تاب آوری می باشد، نتایج قابل قبولی مشاهده نمی گردد. لذا این تحقیق با هدف تمرکز بر مبانی مفهومی، در تلاش برای یافتن الگوی غنی در مدیریت بحران جوامع می باشد. در این راستا، در تحقیق پیش رو، ضمن مرور منابع مختلف، تعداد 80 پیشینه منتخب در بازه زمانی 47 ساله با بهره گیری از شبکه تحلیل مضمون، طبقه بندی و بررسی شد و پس از تعیین مضامین فراگیر، تجزیه و تحلیل آماری در راستای اهداف تحقیق در محتوای پیشینه ها صورت گرفت. مطابق یافته ها، مضامین «ثبات، پاسخ، بازیابی، کاردانی، افزونگی، خطرپذیری و سازگاری» به عنوان مضامین فراگیر در جوامع تاب آور تعیین وضمن تجزیه و تحلیل داده ها و نیز بررسی میزان استفاده از هرمضمون در پیشینه ها، فراوانی مضامین ثبات و سازگاری، با بیشترین تکرار در محتوای مطالعات تعیین شد. سپس جایگاه هرمضمون در مراحل مختلف مدیریت بحران شامل قبل از وقوع، حین وقوع و پس از وقوع و نیز حالات مختلف عملکرد تاب آورانه شامل شرایط عادی، اضطراری و انتقالی تبیین و ترسیم گردید. درنهایت مشخص شد، علیرغم افتراق مضامین مستخرج از این تحقیق با محتوای هرکدام از پیشینه ها به دلیل نقص در مفاهیم آنها، این رویکرد با تلفیق دیدگاه های صاحب نظران مطالعات انطباق داشته و به دلیل غنی بودن و جامعیت در مبانی، الگوی مناسبی برای سنجش تاب آوری در مدیریت بحران جوامع می باشد.
Due to the multifaceted nature and complexity of the concept of resilience, in most studies of resilient communities, due to the lack of conceptual considerations that are the basis for measuring resilience, acceptable results are not observed. Therefore, this study aims to focus on conceptual foundations, trying to find a rich pattern in crisis management of communities. In the present study, while reviewing various sources, 80 selected records in the 47-year period were classified and reviewed using Thematic Analysis network, and after determining the Global Themes, statistical analysis has been done on the content of the research backgrounds. According to the findings, the themes of "Robustness, Response, Recovery, Resourcefulness, Redundancy, Risk and Adaptability" as Global Themes determine and analyze data and also examine the use of each theme in the background. So, the frequency of Robustness and Adaptability was determined with the highest repetition in the content of the studies. Then, the position of each topic in different stages of crisis management, including before, during and after the occurrence, as well as different situations of resilient performance, including normal, emergency and transitive conditions, were explained and outlined. Finally, it was found that despite the differences between the themes of this study and the content of each background due to defects in their concepts, this approach has been adapted by combining the views of experts in studies, and due to its richness and comprehensiveness in the basics, it is a appropriate pattern for measuring resilience in crisis management in communities.
خلاصه ماشینی:
درنهايت مشخص شد، به رغم افتراق مضامين مستخرج از اين تحقيق با محتواي هرکدام از پيشينه ها به تنهايي بـه دليـل نقص در مفاهيم آن ها، اين رويکرد با تلفيق ديدگاه هاي صاحب نظران آن مطالعات انطباق داشـته و بـه دليـل غنـي بـودن و جامعيت در مباني، الگوي مناسبي براي سنجش تاب آوري در مديريت بحران جوامع ميباشد.
تاب آوري به دليل پويا بودن واکنش جامعه در برابر مخاطرات ، نـوعي آينـده نگـري اسـت و بـه گسترش گزينش هاي سياسي بـراي رويـارويي بـا عـدم قطعيـت و تغييـر هـم کمـک مـيکنـد (٢٠٠٣ ,Godschalk ;٢٠٠٤ ,Adger &Tompkins ;٢٠٠٧ ,Berkes ;٢٠٠٦ ,Manyena).
5. Enhancing resilience of communities and territories facing natural and na-tech hazards مايانگا١(٢٠٠٧ م ) در تحقيق خود با عنوان «درک و اجراي مفهوم تـاب آوري بلايـا در جوامع »، تاب آوري را مفهومي متضاد با آسيب پذيري بيـان کـرده اسـت ، يعنـي وقتي آسيب پذيري بالا باشد.
1Resilient Design Institute (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ٤: نمودار ميله اي فراواني مضامين فراگير در مطالعات تحقيق همان گونه که ملاحظه گرديد پس از بررسي تعداد ٨٠ مطالعه انجام شـده و پـس از طـي فرايند روش تحقيق ، مضامين فراگير استخراج و سپس همين مضامين (٧ مضمون ) در همان مطالعات انجام شده به لحاظ محتوايي مورد بررسي قرار گرفته که به ترتيب مضـامين ثبـات ، سازگاري، بازيابي، کارداني، خطرپـذيري، افزونگـي و پاسـخ در اولويـت مضـامين فراگيـر تاب آوري در جوامع شهري شناخته شد.