چکیده:
پایههای زیستی زرتشتیان یزد از گذشته بر کشاورزی استوار بوده است. این سبک زندگی بر اعتقادات، فرهنگ و سنن ایشان چنان تأثیرات عمیقی نهاده که به برتری رنگ سفید و سبز در میان بانوان زرتشتی منجر شده است. هدف این پژوهش، پیگیری این دو رنگ در رویدادهای فرهنگی نمادین با عاملیت زنان زرتشتی یزد است؛ از اینرو تقویم زرتشتیان و مناسبتهای آیینی آن در صدر قرار دارد؛ سپس اساطیر (پیوند امشاسپندان شهریورِ مذکر و سپندامذِ مؤنث) در ادبیات دینی زرتشتیان (ایزدبانوی ناهید و ایزد مهر) واکاوی شدند. اعتقادات به دو بخش «پیر سبز» و «چمرو» تقسیم میشوند. سفرهها که پدیدههای فرهنگیاند، مشتمل بر خوان نوروز و گواهگیران بوده و سوزن و نخ سفید و سبز عنصر جداییناپذیر آن هستند. «سفره سبزی» هم در آیین شفاخواهی کاربرد دارد. گستردن این سفرهها برای درویشان و ثروتمندان با توجه به توانایی و تمکن ایشان امکانپذیر بود. بهعلاوه، سفید و سبز نمادی از چشمروشنی و شیرینکامی هستند که با اهدای قند سفید سبزپوش برای نوزادان هویدا میشوند. ریسندگی که وظیفة اسطورهای بانوان درنظر گرفته میشود، مانند زادن و فرزندپروری برای بانوان اهمیت داشته است. پوشیدن مَکنای سبز از سوی بانوان زرتشتی زیارتگاه «پیر سبز»، نشانهای از احترام به دو شاهدخت ساسانی است. رنگ سبز در لباس سنتی عروس که وارد دوران مادرانگی میشود، نشانی از تغییر رنگ سفید دوشیزگی به باروری است. سرانجام استعمال واژة سبز بهعنوان حسنختام در ضربالمثلهای دَرَی بِهدینی با مفاهیمی چون شادی و خوشبختی قابلردیابی است. این پژوهش توصیفی است و روش گردآوری اطلاعات بهصورت میدانی و کتابخانهای است. ضربالمثلها نیز با مصاحبه از بانوان زرتشتی جمعآوری شده است.
The occupation of the Zoroastrians of Yazd was agriculture. The importance of agriculture among Zoroastrians has given rise to many beliefs, cultures and traditions and all of these led to the importance of white and green. The purpose of this study is finding the symbolic effects of white and green on Zoroastrian women in Yazd. To accomplish this, the Zoroastrian calendar and its ritual occasions are in the forefront; in the first stage, there is the calendar and ritual celebrations of Zoroastrians. The next stage is the myths associated with female and male Amsaspandan (Spenta armaiti and Sahrivar). In Zoroastrian religious literature, there are also metaphysical couples (Goddess Venus and Goddess Mehr). The symbols of white and green in the form of "Pire Sabz", "Camru", "ritual tables of Nowruz and Zoroastrian marriage","sofre Sabzi", "Qande Sabz", "Maknaye Sabz" and using the word "green" in the proverbs "Dari Behdini" are a sign of the importance of green and white. The research method is descriptive-analytical and library resources have been used. The method of collecting information in the proverbs section was by interviewing Zoroastrian women in Yazd.