چکیده:
در جریان تقابل بین دو تمدن اسلامی و تمدن غرب در سده های 5 و 6 هـق، فرصت مساعدی برای انتقال مواریث تمدنی و دستاوردهای فرهنگی و علمی فراهم آمد. حتی جنگهای صلیبی که با هدف نفوذ به اراضی مشرق زمین صورت گرفته بود، موجد آشنائی اروپائیان با سیمای مشعشع مدنیت و فرهنگ اسلام شد. در گذار از تقابل به تعامل تمدنی، دانش پزشکی نیز از حوزه اسلام به تمدن غرب راه یافت و ضرورت افزایش سطح بهداشت و پویش علمی را به اروپا گوشزد نمود. پژوهش حاضر، با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر داده های کتابخانه ای، برآن است تا به زوایای ناگفته و علل موثر بر فرایند انتقال طب اسلامی به جهان غرب در امتداد تعاملات فرهنگی قرون میانه بپردازد. یکی از جهات مهم در روند همگرائی تمدنی بین دو حوزه شرق و غرب، وام گرفتن علوم و جذب فنون نوآورانه دانشوران مسلمان ، به ویژه در زمینه اقتباس علمی بود. بدین رو، ابداعات و آموزه های اطبای مسلمان و پیشرفتهای جهان اسلام در حوزه بهداشت و پیراپزشکی، نظر اروپائیان را جلب کرد و با ترجمه آثار مسلمین، به موج رنسانس در غرب دامن زد.
During the confrontation between the two Islamic civilizations and Western civilization in the 5th and 6th centuries AH, a favorable opportunity was provided for the transmission of civilizational heritage and cultural and scientific achievements. Even the Crusades, aimed at infiltrating the Orient, introduced Europeans to the radiant face of Islamic civilization and culture. In the transition from the confrontation to the interaction of civilization, medical knowledge also spread from the field of Islam to Western civilization and reminded Europe of the need to increase the level of health and scientific dynamism.Relying on a descriptive-analytical method based on library data, the present study aims to address the unspoken angles and factors affecting the process of transfer of Islamic medicine to the Western world along the cultural interactions of the Middle Ages. One of the important aspects in the process of civilization convergence between the two fields of East and West was borrowing science and attracting innovative techniques of Muslim scholars, especially in the field of scientific adaptation. Thus, the innovations and teachings of Muslim physicians and the progress of the Islamic world in the field of health and paramedics attracted the attention of Europeans and, by translating the works of Muslims, fueled the wave of the Renaissance in the West.
خلاصه ماشینی:
در عصر عباسيان به دليل توجه خلفاي اوليه عباسي به علم آموزي و تعاملات علمي بين دانشمندان اهل کتاب و حضور دانشمندان ايراني به دربار عباسيان بسياري از علوم و آثار معتبر تمدن هاي مختلف به طور مستقيم يا غير مستقيم به مرکز خلافت ، بغداد منتقل و به زبان عربي ترجمه گرديد.
از ستارگان درخشان اين علم در تمدن اسلامي: جابرابن حيان ، زکرياي رازي، ابوعلي سينا، ابوريحان بيروني، موفق هروي و به دنبال آنان ابن بيطار، ابن رشد، زهراوي، الکندي و ابن زهر را مي توان نام برد و پيشرفت علوم پزشکي از جمله داروسازي در مغرب زمين ، مديون تلاش هاي اين دانشمندان مسلمان بوده است که با ترجمه آثار ارزشمند يونان ، ايران ، مصر، هندوستان و چين به عربي و تکميل آنها از طريق اندلس ، سيسيل و جنگ هاي صليبي در اختيار اطباي مغرب زمين قرارگرفت .
در اين ميان نويسندگاني نيز بوده اند که با تعمق در علوم اسلامي، بر نقش و تأثيرات مهم آن در تحولات فکري و علمي اروپا تأکيد کرده اند، به عنوان نمونه ، محققي معاصر مي نويسد: « علوم عرب (اسلامي) مانند ماه تاباني تاريک ترين شب هاي اروپايي قرون وسطي را منور ساخت و چون علوم جديد ظاهر گشت ماه بي رنگ شد، ولي همان ماه بود که ما را در شب هاي تار هدايت کرد و تا به اين جا رسانيد و مي توانيم بگوييم که هنوز هم تابش آن با ماست .