چکیده:
امروزه با افزایش تعداد سالمندان طولانی شدن عمر و سپری شدن بخش قابل توجهی از زندگی افراد در دوران سوم زندگی. موضوع دوران سالمندی خوب به یکی از موضوعات مهم تحقیقاتی در دنیای آکادمیک و عرصه سیاستگذاری تبدیل شده است. در سیاستگذاری تاکید بیشتر بر بهزیستن و مخاطرات موجود در دوران سالمندی, به ویژه برای گروههای حاشیهای و جهتدهی مناسب در برنامههای رفاهی و مداخلهای تاثیرگذار است (فیلیپ۱، ۲۰۱۲). تدوین و اجرای سیاستها و برنامههایی در زمینه دوران سالمندی موفق و سالم موجب میشود نه تنها افراد عمر طولانیتری داشته باشند. بلکه این عمر طولانی با سلامتی و کیفیت زندگی بهتر برای آنان بههمراه باشد(زنجبری, ۱۳۹۳). توجه به همه ابعاد زندگی افرادء به ویژه سالمندان به عنوان یک قشر آسیبپذیر به منظور بهبود و ارتقاء کیفیت زندگی آنان. ضروری است (سازمان بهداشت جهانی ۲، ۲۰۱۷). «در ابران نیز بررسی سهم جمعیت سالمند ۶۵ساله و بیشتر در کل جمعیت طی سالهای سرشماری نشان میدهد. این سهم در طی دوره ۱۳۳۵تا ۱۳۶۵ با روند کاهشی از ۴درصد به ۳/۱درصد رسیده است و پس از آن با یک روند افزایشی در سال ۱۳۹۵ به ۶/۱ درصد رسیده است» (مرکز آمار ایران؛ ۱۳۹۵). در هر حال تعداد مطلق جمعیت سالمند ۶۵ساله و بیشتر از 762007 هر در سال ۱۳۳۵به ۴،۸۷۱،۵۱۸ نفر در سال ۱۳۹۵افزایش یافته است. به عبارت دیگر تعداد جمعیت سالمند طی نیم قرن اخیر ۶/۱ برابر شده است. در حالی که جمعیت کل کشور در همین دوره حدود۴برابر شده است. همچنین افزایش امید زندگی از ۴۷ سال در سال ۱۳۴۵به ۷۴ سال در سال ۱۳۹۵ نقش موثری در افزایش سهم و تعداد جمعیت سالمند داشته است. از سوبی دیگر, کاهش نرخ باروری از ۶۱۴ فرزند در سال ۱۳۶۵به ۲/۱ فرزند در سال ۱۳۹۵ عامل موثر دیگری در افزایش سهم جمعیت سالمند به شمار میرود. براساس پیش بینی انجام شده توسط مرکز آمار ابران» سهم جمعیت ۶۵ساله و بیشتر در سال ۰ .۳/٩ درصد با ۸,۵۸۶,۰۰۰ نفر و در سال ۱۴۱۵به ۱۱ درصد با ۱۰,۴۶۵,۰۰۰ نفر خواهد رسید (سرشماری عمومی نفوس و مسکن و بر آوردهای جمعیتی مرکز آمار ابران: ۱۳۹۵). استانهای گیلان با ۱۳,۲۵ درصد. مازندران ۱۱,۴۱ درصد.ء مرکزی ۱۰,۸۹ درصد و همدان ۱۰,۸۰ درصد دارای بیشترین نسبت سالمندی در کشور میباشند. به عبارت دیگر این چهار استان جزو پیرترین استانهای کشور محسوب میشوند. همچنین علاوه بر استانهای فوق. نسبت سالمندی در استانهای آذربایجان شرقی, اصفهان. تهران. کرمانشاه, سمنان, زنجان, خراسان جنوبیء فارس, اردبیل و کردستان از میانگین نسبت سالمندی در کل کشور بیشتر است. لذا با توجه به افزایش چشمگیر جمعیت سالمندان در کشور و اهمیت برنامهریزی برای این مهم این گزارش به رصد سیاستهای حمایت از سالمندان در دولت یازدهم و دوازدهم میپردازد تا بدین وسیله نقاط ضعف و قوت آشکار شده و چراغ راهی برای سیاستگذاری در خصوص سالمندان در آینده باشد.