چکیده:
تاریخ جهانگشای جوینی از جملة کتابهایی است که در میانة تاریخ و ادبیّات قرارگرفته و این سوال را در ذهن برمیانگیزد که چرا یک متن تاریخی که باید بر صراحت، منطق و عقل استوار باشد، گاه از روش تاریخنویسی دور افتاده و شاخصههای متون ادبی، چون ابهام، پوشیدگی و احساس بر آن غالب شده است؟ به دلیل جامعیّت روش تحلیل گفتمان فرکلاف در دو محور نظری و عملی، این روش را مبنای پژوهش قرار دادهایم. در این روش، در سه مرحلة توصیف، تفسیر و تبیین، تاریخ جهانگشا، مورد تحلیل گفتمانی قرار گرفتهاست. در بررسی کتاب به این شیوه، بیگمان متن، حرفهایی فراتر از تاریخ و ادبیّات برای گفتن خواهد داشت. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که در جلد اوّل تاریخجهانگشا، نشانههایی( واژگان، استعارهها، عبارات و جملات و اشعار فارسی و عربی) وجود دارد که گفتمانمدارند و همگی بازتابندة گفتمان متناقض مورّخ دربارۀ مغولان هستند.گفتمان مورّخ ایدئولوژیک است و ریشه در روح زمانة مولّف دارد؛ تقدیرگرایی و جبرانگاری، محافظهکاری و ترس، رستن از عواقب احتمالی، تداوم سنّت فرهنگی، تسلّی خاطر و ... همگی از ارکان شکلدهندۀ این گفتمان هستند.
New approaches to literary criticism in looking at texts have transformed them from open and read-only texts into open and writable texts. Discourse analysis is one of these methods that can be helpful in analyzing and reading texts. Achieving hidden layers and dumb voices are the most important success of discourse analysis. Tarikh Jahan Gosha is one of the historical books that raises the question of why a historical text must be based on openness, logic and reason, sometimes distance from the method of historiography and the characteristics of literary texts, such as ambiguity, obscurity and emotion? Because of the comprehensiveness of the Fairclough analysis method in both theoretical and practical axes, we have based this method on research. In this method, the three stages of description, interpretation, and explanation of Tarikh jahan Gosha have been analyzed in discourse. In this way, the text of the book will certainly has something beyond history and literature. The findings of the study indicate that in the first volume of the book there are words, metaphors, phrases and sentences and Persian and Arabic poems that are discourse-based and all of them reflect the dualist discourse of the Mongols; appreciation and determinism, conservatism and fear, escalation of possible consequences, perpetuation of cultural tradition, consolation, and so forth that are all pillars of this discourse.
خلاصه ماشینی:
تبیین گفتمانِ متناقض جوینی مبتنیبر رد و قبول مغول در جلد اول تاریخ جهانگشای براساس نشانههاي (واژگان، صور خیال، عبارتها، جملهها، و اشعار)گفتمانمدار طاهره چهری 1 غلامرضا سالمیان 2 ، روحالله بهرامی 3 چكيده رویکردهای جدید نقد ادبی در نگریستن به متون آنها را از متون بسته و صرفاً خواندنی به متونی باز و نوشتنی تبدیل کرده و امکان آفرینش دوبارة متون را فراهم آوردهاند.
تاریخ جهانگشای جوینی از کتابهایی است که در میانة تاریخ و ادبیات قرار گرفته و این پرسش را در ذهن برمیانگیزد که چرا یک متن تاریخی که باید بر صراحت، منطق، و عقل استوار باشد، گاه از روش تاریخنویسی دور افتاده و شاخصههای متون ادبی، چون ابهام، پوشیدگی، و احساس بر آن غالب شده است؟ بهدلیل جامعیت روش تحلیل گفتمانِ فرکلاف در دو محور نظری و عملی این روش را مبنای پژوهش دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران tchehri@yahoo.
جوینی در شرایطی قرار دارد که سرزمین (وطن) و مردمانش موردبیرحمانهترین هجوم تاریخ قرار گرفتهاند، چه میشود او که اهل فضل و دانش است و خود بر جهل و خوی وحشیانة مغول معترف است، قصد توجیه حملة مغول را دارد و به این ترتیب نوعی وجهة مقدس به حکومت و حضور آنان میبخشد؟ برای پاسخ به این پرسش و بررسی چندوچون گفتمانِ جوینی دربارة حملة مغول، واکاوی زبان جوینی را در دستورکار قرار دادهایم که از آن میتوان به دلایل شکلگیری چنین گفتمانی رسید.