چکیده:
در فقه اسلامی مفاهیمی مانند ارهاب، اغتیال، فتک، بغی و محاربه وجود دارند که هرچند ممکن است کاملا مترادف مفهوم تروریسم نباشند، ولی چون ازعوامل تهدید کننده امنیت به شمار می روند و از مصادیق «منکر» تلقی میشوند، اسلام با آنها مخالف است. بر این اساس، در فقه سیاسی اسلام، رفتارهایی مانند محاربه، یعنی سلاح برکشیدن به منظور ایجاد خوف و وحشت و سلب امنیت و آسایش از مردم، جرم انگاری و برای مقابله با آن مجازاتهای شدیدی مقرر شده است. از نظر اسناد بین المللی نیز نقض گسترده حقوق وآزادی های اساسی بشر، ازجمله سرکوب سیاسی و تبعیض های اجتماعی از موجبات اساسی اعمال خشونت آمیزی است که جرم انگاری شده و عموما تروریسم نامیده میشوند. در این میان، کشورهای غربی با تفسیری موسّع از تروریسم و به تبعیت از پروتکل اول الحاقی به کنوانسیونهای 1949 ژنو، مبارزه های نهضت های رهایی بخش را یک مخاصمه مسلحانه بین المللی تلقی کرده و مبارزه با آنها را در قالب تروریسم پذیرفته اند. نگارندگان با روش توصیفی-تحلیلی و رویکرد مقایسهای و شیوه گردآوری منابع به صورت کتابخانهای، ضمن بیان دیدگاه اسلام و اسناد بین المللی درباره تروریسم، در صددند اثبات نمایند بر مبنای نگرش حقوق اسلامی، مبارزههای نهضتهای رهایی بخش در قالب جهاد اسلامی یک «اقدام دفاعی» برای احقاق حق، دفع ستم و رفع فتنه و مقابله با ظلم و استکبار بوده و حق مدارانه است.
In Islamic jurisprudence, there are concepts such as Erhab, Eghtial, Fatk, Baghy and Moharebah which although may not be completely synonymous with the notion of terrorism, due to being among the factors threatening the security and are considered to be examples of Munkar (anything denounced as evil), Islam opposes them. Accordingly, in political jurisprudence of Islam, moharebah, that is to say taking up arms in order to create fear and panic and depriving the people of security and comfort is criminalized and severe punishments are provided to tackle with it. In accordance with international instruments, widespread violations of fundamental human rights and freedoms, including political repression and social discriminations are regarded be fundamental causes of violent acts which are criminalized and generally are called terrorism. Western countries, with a broad interpretation of terrorism and following the Additional Protocol I to 1949 Geneva Conventions, have considered the struggles of the liberation movements as an international armed conflict and have accepted fighting against them in the form of terrorism. The authors, through a descriptive-analytic and comparative method and a library-based approach in collecting sources, while expressing the view of Islam and international instruments on terrorism, are seeking to prove that based on the view of Islamic law, the struggles of liberation movements in the form of Islamic jihad are defensive actions to realize the truth, repel the oppression and eliminate sedition, and confront oppression and arrogance and are right-oriented.
خلاصه ماشینی:
نگارندگان با روش توصیفی -تحلیلی و رویکرد مقایسه ای و شیوه گردآوری منابع به صورت کتابخانه ای ، ضمن بیان دیدگاه اسلام و اسناد بین المللی درباره تروریسم ، در صددند اثبات نمایند بر مبنای نگرش حقوق اسلامی ، مبارزه های نهضت های رهایی بخش در قالب جهاد اسلامی یک «اقدام دفاعی » برای احقاق حق ، دفع ستم و رفع فتنه و مقابله با ظلم و استکبار بوده و حق مدارانه است .
در بررسی کنوانسیون های بین المللی می توان نتیجه گرفت که در همه ی آنها تروریسم ناقض حق حیات ظاهر می شود و اعمال زور، تهدید یا خشونت به نحوی که برای سلامتی ، کرامت و جان افراد خطر داشته باشد، از موارد اصلی اقدامات تروریستی قلمداد شده است .
٤. تفکیک گروه های سازمان یافته تروریستی و مبارزات جنبش های رهایی بخش در اسناد بین المللی و حقوق اسلامی مفهوم تروریسم در بسیاری از موارد، با فعالیت های جنبش های رهایی بخش ، خلط می شود؛ لذا برای حفظ احترام و مشروعیت فعالیت هایی که در جهت مبارزه با ظلم ، تعیین سرنوشت و حفظ استقلال ملت ها صورت می گیرد و جلوگیری از اقدام کشورها و سازمان های استعماری که به بهانه مبارزه با تروریسم برای نابودی این جنبش های مردمی تلاش می کنند، ضروری است که فعالیت های تروریستی از فعالیت های جنبش های رهایی بخش جدا گردد و تفاوت های آن ها تبیین شود.
(قادری کنگاوری ، آقایی خواجه پاشایی ، ١٣٩١: ٩٧) براساس مبانی تئوریک به شرح زیرکه برگرفته از حقوق اسلامی است ، می توان بین اقدامات نهضت های رهایی بخش و أعمال گروه های سازمان یافته تروریستی تمایز قائل شد.