چکیده:
فضای شهری همواره بستری برای تجلی الگوی رفتاری و میانکنشهای ناشی از فعالیتهای انسانی واجتماعی است. رابطه انسان و فضا در محیط و مقیاسهای متفاوتی تبلور یافته و در ارتباط با سیر تحول جامعه و شهر گسترش مییابد. یکی از مهمترین جنبههای حضور انسانی در فضاهای شهری که سبب سرزندگی و پویایی این فضاها و نیز افزایش نقش اجتماعی آنها میشود، حرکت در فضا است. امروزه انزواطلبی و کاهش تعامات اجتماعی یکی از مهمترین مشکلاتی است که زندگی اجتماعی سا کنان شهرها را تهدید میکند. از این رو، نیاز مردم به مکانهایی برای تعاملات اجتماعی و رفع نیازهای روانی به یکی از ملزومات زندگی شهری تبدیل شده است. با توجه به اینکه فضاهای عمومی در شهرها، کانون بیشترین ناهنجاریهای رفتاری هستند و کمتر توانستهاند زمینههای مناسب را برای سازماندهی نیازها و الگوهای هنجاری و رفتاری مخاطبان خود فراهم آورند، طراحی یک راهبرد کارآمد مدیریت رفتار، از جمله مهمترین نیازهای برنامهریزی و مدیریت شهری برای اینگونه فضاهاست. در این مقاله به تأثیر ویژگیهای محیطی بر رفتار عبوری انسان در فضای شهری میپردازیم. با نگاهی به عوامل مؤثر در رفتار محیطی، رابطه انسان و محیط، الگوی رفتاری انسان و طراحی و ویژگیهای پیادهروها ضمن انتخاب یک فضای شهری (میدان شهدا) الگوی رفتاری استفادهکنندگان از این فضا مورد تحلیل واقع شده است. نتیجه حاصل از این پژوهش تأثیر بسیار بالای کیفیت کالبد، مبلمان موجود در فضا، تنوع کاربریهای جاذب و... را بر الگوی رفتاری عابران پیاده به ما نشان داد. ساختار پژوهش مبتنی بر گردآوری اطلاعات، از شیوه کتابخانهای (مقالات، کتابها، مجلات، پایاننامهها و ...) و از شیوه میدانی (مشاهده و ضبط فیلم) استفاده شده است.
خلاصه ماشینی:
با نگاهی به عوامل مؤثر در رفتار محیطی، رابطه انسان و محیط ، الگوی رفتاری انسان و طراحی و ویژگیهای پیاده روها ضمن انتخاب یک فضای شهری (میدان شهدا) الگوی رفتاری استفاده کنندگان از این فضا مورد تحلیل واقع شده است .
/ نظریه پرداز سال نظریه مؤلفه های کلیدی گره _ لبه _ نشانه _ مسیر _ حوزه کوین لینچ 1960 سیمای شهر عناطر پنج گانه سازنده سیمایشهر اروین گافمن 1967 مطالعه رفتار در فضای عمومی نزدیک شدن انسان ها به یکدیگر و تقویت تمایلات اجتماعی راجر بارکر 1968 فعالیت مستمر، قلمرو محیط ، قرارگاه رفتاری ساختار محیط مکان _ رفتار، بازه زمانی اروین آلتمن 1975 محیط و رفتار اجتماعی خلوت ، فضای شخصی، قلمرو و ازدحام موقعیت غیرانفعالی انسان در مقابل محیط آموس راپاپورت 1977 جنبه های انسان ، فرم شهر جهت یابی عابران پیاده در محیط های شهری فرهنگ ، ادراک، شناخت ، بسترهای رفتاری و محیط ساخته شده ویلیام وایت 1980 زندگی اجتماعی فضاهای شهری کوچک تأ کید بر نقش اجتماعی فضاهای شهری هابرماس 1980 کنش ابزاری و ارتباطی ارتباط انسان با محیط رومدی پاسینی 1984 مسیریابی در معماری جهت یابی مردم در فضای شهری و توجه به نیازهای ویژه کاربران التمنت ، هولویل و مور 1985 ارزیابی سیمای شهر بررسی تأثیرات روانی _ ذهنی فضاهای شهر بر مردم یان گهل 1987 زندگی در میان ساختمان ها سه گروه فعالیت در فضای شهری ( ضروری ، انتخابی و اجتماعی) آفرینش نظریه معماری ( نقش دریافت آدمی از فضا، تصورات جان لنگ 1987 علوم رفتاری در طراحی محیط ) مردم از محیط به عنوان نوعی طرح واره ذهنی ارائه ضوابط مناسب طراحی با 1375 تحلیل فضاهای شهری در رابطه با تحلیل کمی و کیفی فضای خیابان و حسین بحرینی شمسی الگوهای رفتاری استفاده کنندگان الگوهای رفتاری استفاده کنندگان به ویژه عابران پیاده طراحی و الگوهای رفتاری سازگاری و انعطاف پذیری مکان ۵٧ / / / بهناز امین زاده و 1381 پیشنهادی رفتاری از طریق مطالعه سلسله همکاران شمسی برای بهسازی پارک های شهری مراتب / نیازهای انسان باززنده سازی پارک شهر در محله شناخت کلیه لایه های فیزیکی، 1390 سنگلج با هدف بهبود کیفیت بیولوژیکی، اجتماعی، فرهنگی و لقایی و همکاران شمسی اکولوژیکی و اجتماعی زیباییشناسی و الگوهای رفتاری استفاده کنندگان محیط و تنوع طبیعی در سال ١٩٧٠، اچ .