چکیده:
حقوق بشر مجموعهای از حقوق و آزادیهای بنیادین است که به صرف انسان بودن و فارغ از هرگونه تبعیض به انسان تعلق میگیرد. مسئولیت تضمین و رعایت این حقوق بطورکلی برعهده دولتها است. دولتها میتوانند با انجام اقداماتی پیشگیرانه، اجرای این مسئولیت را تسهیل نمایند. یکی از این اقدامات پیشگیرانه، آموزش همگانی حقوق بشر میباشد. افراد میتوانند با تکیه بر آگاهی، حقوق بنیادین خود را مطالبه و از نقض آن جلوگیری نمایند. صلح، علاوه بر یک وضعیت استراتژیک، بعنوان یک حق بشری نیز شناسایی شده و در چارچوب فعالیتهای کمیسیون حقوق بشر و مجمع عمومی ملل متحد، تکوین یافته است. لذا علاوه بر فقدان جنگ بیان موقعیتی است با ضرورتهای سازنده، عادلانه و دموکراتیک. در این میان کشور افغانستان در زمره کشورهای در حال توسعه قرار میگیرد. گزارشهای دورهای جهانی شورای حقوق بشر ملل متحد، مبین پیشرفت دولت افغانستان در تضمین و رعایت حقوق بشر میباشد. بدون تردید اجرای طرحها و برنامههای آموزش همگانی حقوق بشر در توسعه پیشرفت مذکور، موثر خواهد بود. باتوجه به مواجهه دولت افغانستان با چالشهای متعددی همچون مخاصمات مسلحانه، تروریسم، تولید و ترانزیت مواد مخدر و مواردی از این دست، ارزیابی بهرهمندی از تدبیر آموزش حقوق بشر در دستیابی و حفظ صلح در افغانستان قابل تامل به نظر میرسد. در این پژوهش ضمن بررسی شکلی و ماهوی فرآیند آموزش حقوق بشر، باتوجه به وضعیت خاص کشور افغانستان، پیشنهادهایی در راستای توسعه آموزش همگانی حقوق بشر در این کشور ارائه میشود.
Human rights are a set of fundamental rights and freedoms that are granted to human beings without any discrimination and simply because they are human beings. Governments are generally responsible for guaranteeing and enforcing these rights. Governments can facilitate the implementation of this responsibility by taking precautionary measures. One of these preventive measures is universal human rights education. People can claim their fundamental rights and prevent them from being violated by relying on awareness. Peace, in addition to being a strategic situation, is also recognized as a human right and has developed within the framework of the activities of the UN General Assembly and the Human Rights Commission. Therefore, in addition to the absence of war, peace is an expression of a situation with constructive, fair and democratic necessities. Meanwhile, Afghanistan is one of the developing countries. The UN Human Rights Council's global reports show the Afghan government's progress in guaranteeing and enforcing human rights. There is no doubt that the implementation of public human rights education plans and programs will be effective in developing this progress. Given the Afghan government's exposure to a number of challenges, such as armed conflict, terrorism, drug production and transit, and the like, it is worth considering assessing the benefits of human rights education in achieving and maintaining peace in Afghanistan. In this study, while examining the form and substance of the human rights education process, suggestions are provided for the development of public human rights education in Afghanistan according to the specific situation of the country.
خلاصه ماشینی:
آموزش حقوق بشر برپایه افزایش دانش و مهارتهای حقوق بشری استوار شده است و به دلیل تاثیری که بر اطلاعات و مهارتهای اقشار مختلف جامعه میگذارد، دارای توان بالقوه تغییر در جامعه، دگرپذیری، درک سایر ملتها و در نهایت تقویت صلح میباشد (همان، 97).
به بیان دیگر، آموزش حقوق بشر جزئی از حق بر آموزش است و مجموعهای از فعالیتهای آموزشی، ترویجی و اطلاعرسانی را شامل میشود که برای رسیدن به رعایت و تحقق حقوق بشر و آزادیهای بنیادین، افزایش تفاهم، گذشت، برابری و دوستی بین ملتها و تکامل شخصیت انسانی و احترام به کرامت او انجام میشوند (مرزوقی، 1396: 494).
در بخش سوم وضعیت حقوق بشری افغانستان در چارچوب گزارشهای دورهای جهانی شورای حقوق بشر ملل متحد بررسی میشود تا باتوجه به وضعیت فعلی حقوق بشر در افغانستان، امکان اِعمال روشهای نظری مورد ارزیابی قرار گیرد.
چهارمین بخش از این پژوهش با در نظر گرفتن مطالب بیان شده در بخشهای پیشین و به منظور استقرار صلح از رهگذر آموزش حقوق بشر در افغانستان، به ارائه پیشنهادها و راهکارهای عملی مبادرت میورزد.
آموزش حقوق بشر باید قابلیت تغییر و تحول در زندگی افراد را داشته باشد به همین منظور توصیه میشود که از روشهای آموزشی مشارکتی و فراگیر ـ محور که در آنها فراگیران نقش اصلی را در جریان یادگیری ایفا میکنند استفاده شود.
باتوجه به آنچه که در این بخش گفته شد میتوان چنین نتیجه گرفت که آموزش حقوق بشر در چارچوب نظری حائز مبانی و الزاماتی است که رعایت آنها امر آموزش صلح محور را تسهیل میکند.