چکیده:
در این مطالعه به بررسی دلایل تغییر سهم اشتغال بین دو بخش خدمات و صنعت- معدن طی سالهای 1346-1394 با استفاده از روش خود توضیح با وقفههای گسترده (ARDL) پرداخته شده است. با توجه به مبانی نظری از متغیرهای مهمی که بر افزایش سهم اشتغال بخش خدمات نسبت به بخش صنعت- معدن اثر گذار می باشد، میتوان به پایین بودن بهرهوری بخش خدمات، افزایش درآمد سرانه، بالا بودن موجودی سرمایه در بخش خدمات، افزایش جمعیت و رانت منابع طبیعی (درآمد های حاصل از نفت و گاز) اشاره کرد. نتایج بدست آمده نشان میدهد، پایین بودن بهره وری بخش خدمات نسبت به بخش صنعت- معدن و رشد جمعیت کل دو عامل اصلی افزایش سهم اشتغال بخش خدمات می باشد و درآمد های حاصل از صادرات نفت و گاز در کنار متغیر های فرعی دیگر در نظر گرفته شده همچون افزایش نرخ ارز و مخارج دولت از دیگر عوامل افزایش سهم اشتغال بخش خدمات بوده است. بر خلاف مبانی نظری متغیر های درآمد سرانه و بالا بودن موجودی سرمایه در بخش خدمات موجب فاصله گرفتن سهم اشتغال بخش خدمات نسبت به بخش صنعت- معدن در اقتصاد ایران نمیباشد.
In this study, the reasons for the change in the share of employment between the two sectors of services and industry-mining during the years 1968-2016 have been investigated by using the method of Auto-Regressive Distributed Lag (ARDL). According to the theoretical foundations, low productivity of the services sector, increase in per capita income, high capital stock in the services sector, increase in population and rent of natural resources (revenues from oil and gas) are among the important variables that affect the raise in the share of employment in the services sector compared to the industry-mining sector. The results show that the low productivity of the services sector compared to the industry-mining sector and the growth of the total population are two main factors increasing the employment share of the services sector. Revenues from oil and gas exports along with other sub-variables such as raising the exchange rate and government spending have been other factors in raising the share of employment in the services sector. Contrary to the theoretical foundations, per capita income variables and high capital stock in the services sector is not the reason for the increase in the share of employment in the services sector compared to the industry-mining sector in the Iran economy.
خلاصه ماشینی:
نتایج بدست آمده نشان میدهد، پایین بودن بهره وری بخش خدمات نسبت به بخش صنعت - معدن و رشد جمعیت کل دو عامل اصلی افزایش سهم اشـتغال بخـش خـدمات می باشد و درآمد های حاصل از صادرات نفت و گاز در کنار متغیر های فرعـی دیگـر در نظر گرفته شده همچون افزایش نرخ ارز و مخارج دولـت از دیگـر عوامـل افـزایش سـهم اشتغال بخش خدمات بوده است .
سومین عامل و البتـه مهـم تـرین عامـل در توضیح افزایش سهم اشتغال بخش خدمات نسبت به دیگر بخش های اقتصادی، پایین بـودن محصول سرانه هر فرد (بهره وری هر فرد) در این بخش است ، به عبارتی میـزان نیـروی کـار مورد نیاز برای میزان مشخص از تولید در بخـش هـای کشـاورزی و صـنعت در مقایسـه بـا بخش خدمات کاهش سریعی داشته است ؛ که عوامـل مـؤثر در تولیـد سـرانه پـایین بخـش خدمات در زیر توضیح داده میشود: همچنین یافته ها و نتایج مطالعات فوچز نشان مـیدهـد که تولید و اشتغال در بخش خدمات نسبت بـه صـنعت پایـداری بـیش تـری در مواجـه بـا سیکل های تجاری داشته اند اما روند بهره وری در مواجـه بـا سـیکل هـای تجـاری بـرخلاف اشتغال و تولید ناپایداری بیش تـری در بخـش خـدمات داشـته اسـت .
٢. ٣ پیشینه خارجی میتکوا و داوید (Mitkova and Dawid) (٢٠١٦) در مقاله ای با عنـوان "تحلیـل تجربـی انتقـال بین بخشی نیروی کار و نقش (تحقیق و توسعه )" به بررسی اثـر بهـره وری در تغییـر سـهم اشتغال در بخش های صنایع کارخانه ای و خدمات در کشـورهای (اعضـای جدیـد و قـدیم اتحادیه اروپا) با اتکا بـه داده هـای ١٤ زیـربخش خـدماتی و ١٤ زیـر بخـش صـنعت بـرای سال های (٢٠١٠-١٩٩٠)، پرداخته اند.