چکیده:
مسیله مورد بررسی در این مقاله، شیوههای برخوردانکاری و اعتراضآمیز ایمه اطهار با گرایشهای صوفیانه است. این مسیله با روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد تاریخی و با تکیه بر منابع تاریخی و روایی بررسی و تحلیل شده است. شواهد تاریخی حاکی از پیدایش رفتارها و اندیشههای صوفیانه در عصر ایمه است که نمود و ظهور آن در رفتارهایی همچون ترک دنیا، عزلت (کنارهگیری از جامعه)، نکوهش نفس، فقر، ریاضت، گرسنگی و مانند اینها بوده و این نوع سلوک و سبک زندگی، واکنش ایمه را برانگیخته است. در این پژوهش ابتدا و از باب مقدمه، مهمترین نمادهای گرایشهای صوفیانه بیان شده و نقش و جایگاه این نمادها در افکار و زندگی عرفا و صوفیان قرون نخستین اسلامی بررسی گردیده است؛ سپس شیوههای مواجهه ایمه در مبارزه با چنین رفتارها و اندیشههایی بحث و بررسی شده است. این بررسی روشن میسازد که سیره و روش برخورد اهلبیت با اندیشههای افراطی صوفیانه، انکار و نفی بوده و ایمه همواره کوشیدهاند تا از شیوع اینگونه افکار و رفتارها در بین مسلمانان جلوگیری کنند و در مقابل، رفتار صحیح اسلامی و قرآنی را متذکر شوند. شیوههای برخورد ایمه با گرایشهای صوفیانه، در دو بخش علمی و عملی تبیین شده است.
خلاصه ماشینی:
2 با توجه به نکات فوق، گفتنی است که موضوع و مسئلۀ این پژوهش، بررسی «شیوههای برخورد انکاری و اعتراضی ائمه در برابر جریان کلی تصوف، و به عبارت دیگر، در برابر گرایشهای صوفیانه» است که منظور، اعم از آن مراحلی است که تصوف شکل رسمی و صنفی و فرقهای به خود گرفت یا پیش از آن، که در واقع در مراحل نخستین و آغازین این حرکت در عصر ائمه است؛ از جمله در عصر امام علی( و از سوی افرادی همچون حسن بصری؛ جریان فکری و رفتاریای که از عصر ائمه تا کنون با نوسانات و قبض و بسطهایی، تداوم داشته است.
هرچند بیشترین جملات در مذمت دنیا و دوری از آن در بیانات امام وجود دارد و زندگی حضرت نیز خود نمایانگر زهد اسلامی آن بزرگمرد جاودانه است، ولی هرگاه ضرورت ایجاب نموده، در مقابل تفکرات افراطی ایستاده است که در ذیل به چند مورد از آن اشاره خواهد شد.
سپس آن حضرت این آیه را قرائت فرمود: «بگو چه کسی زینتهای خدا را که برای بندگان خود آفریده، حرام کرده است و از صرف روزی حلال و پاکیزه منع نموده است؟» 4 امام سجاد نیز در مورد زهد چنین فرمودهاند: «بار خدايا!
ABSTRACTS Evaluating the Orientalists’ Approach to the Ghadir Event Mohammad Reza Ahmadi Nodoushan / Assistant Professor, Department of History, Arak University Received: 2019/10/07 - Accepted: 2020/02/26 mrahmadi1349@gmail.