چکیده:
توسعه حقوق بینالملل و تنوع و تخصص مراجع مختلف قضایی و شبهقضایی، باعث افزایش مشارکت بازیگرانی غیر از دولتها همچون سازمانهای غیردولتی، در فرایند دادرسی برای حل و فصل اختلافات بینالمللی شده است. بر این اساس نهاد دوست دادگاه، بنا به درخواست دادگاه یا درخواست خود، از طریق ارائه لایحه دوست دادگاه، بدون اینکه مشارکت مستقیم در قضیه داشته باشد نقطه نظرات و اطلاعاتی را درخصوص قضیه مطروحه در دادگاه بصورت کتبی یا شفاهی، به دادگاه ابراز میدارد. برخورد مراجع قضایی و شبهقضایی با نحوه مشارکت این نهاد، متفاوت است و مراجعی همچون دیوان بینالمللی دادگستری دیدگاه سختگیرانهای به مداخله دوستان دادگاه دارد و در مقابل مراجعی همچون دیوان اروپایی حقوق بشر و دیوان بینالمللی حقوق دریاها، دیدگاه مثبتتری به این نوع مداخله دارند. دیوان بینالمللی حقوق دریاها، رویهای منعطفتر را نسبت به دیوان بینالمللی دادگستری، اتخاذ کرده است. این رویکرد منعطف و مثبت را میتوان در مراجع کیفری همچون دیوان بینالمللی کیفری نیز مشاهده کرد. در این مقاله بر آن بودیم که ضمن آشنایی با مفهوم نهاد دوست دادگاه، نحوه مشارکت آنها را در دو مرجع قضایی، دیوان بینالمللی حقوق دریاها و دیوان کیفری بینالمللی بررسی و تحلیل نمائیم.
The development of international law and the diversity and expertise of various judicial and quasi-judicial institutions has increased the participation of non-state actors, such as NGOs, in the process of settling international disputes. Accordingly, the Amicus Curiae institution, based on the request of the court or at the request of itself, by submitting a bill of the friend of the court without directly contributing to the case, expresses its opinions and information on the case in writing in court or verbally. The attitude of the judicial and quasi-judicial authorities varies about how this institution participates and authorities, such as the International Court of Justice, have a strict view of the involvement of court's friends and versus, authorities like European Court of Human Rights and International Court of Justice have a more positive view into this type of intervention. In this article, going to examine and analyze the concept of Amicus Curiae as well as the way of participating in two courts, The International Tribunal for the Law of the Sea and the International Criminal Court.
خلاصه ماشینی:
واژگان کلیدی: دوست دادگاه، سازمانهای غیردولتی، مشارکت ثالث، دیوان بینالمللی حقوق دریاها، دیوان بینالمللی کیفری The role of NGOs in the format of Amicus Curiae before international judicial authorities Bahman Bahri Khiavi , Alireza paknejad Abstract The development of international law and the diversity and expertise of various judicial and quasi-judicial institutions has increased the participation of non-state actors, such as NGOs, in the process of settling international disputes.
KeyWords: Amicus Curiae, Non-state institutions, Third party participating, The International Tribunal for the Law of the Sea, International Criminal Court مقدمه توسعه حقوق بینالملل و ایجاد مراجع قضایی و داوری مختلف منطقهای و بینالمللی تحولی عظیم برای دسترسی افراد و سازمانها بعنوان دوستان دادگاه ایجاد کرده است و مسیر مداخله بازیگران جدید در فرایند تصمیمگیری قضایی و درخواست برای مداخله در دادرسی قضائی را فراهم کرده است.
مشارکت سازمانهای غیردولتی در محاکم بینالمللی در قالب دوست دادگاه از مهمترین اشکال مشارکت این سازمانها در عرصه اجرای قواعد بینالمللی است (قاسمی و تسخیری، 1396: 225)؛ و در دیوان کیفری بینالمللی، محاکم حقوق بشری و دیگر مراجع قضائی امروزه به یک پدیده بسیار رایج تبدیل شده است و امکان طرح نظرات خود را در دعاوی و رسیدگی قضایی یافتهاند و این پدیده رایج، بصورت رویهای درآمده است که گاهی نظرات سازمانهای غیردولتی در رای دادگاه نیز گنجانده میشود (The European Court of Human Rights, 2014: 86-107).