چکیده:
ایده شهر زیستپذیر در بافتهای فرسوده شهری، خلق مراکز شهری پویا میباشد و عمدتا بر خلق محلههای پایدار و زیستپذیری این بافتها تاکید دارد و هدف آن ارتقا کیفیت فضاهای شهری این بافتها میباشد. در واقع زیستپذیری بافتهای فرسوده شهری به مجموعه ارزیابی-هایی اطلاق میگردد که برای بهبود وضع موجود بافتهای مسئلهدار شهر صورت میگیرد و نتایج آن موجب ارتقای کیفی بافت میگردد و میتواند به صورت موضعی حیات نوینی را به بافت داده و ساختار اقتصادی-اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی را مطلوب برای زیست نماید. پژوهش حاضر با بهرهگیری از تکنیک تصمیمگیری چندمعیاره ویکور و با هدف ارزیابی زیستپذیری بافت فرسوده نواحی یک، دو و سه از منطقه یک شهرداری شهر قزوین صورت گرفته است. بدین منظور ابتدا با مطالعه اسنادی تمامی عوامل دخیل در زیستپذیری بافتهای فرسوده در سطح ناحیه مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت و با بهرهگیری از نظرات متخصیصن مولفهها در 5 بُعد (اقتصادی، اجتماعی، خدمات و زیرساختی، کالبدی-فضایی و زیستمحیطی)، شناسایی و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از تکنیکهای آنتروپی شانون، ویکور و از نرم افزار Arc Gis استفاده شده است. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که ناحیه سه در بعُد اجتماعی، کالبدی-فضایی و زیست محیطی و ناحیه یک در بعُد اقتصادی و خدمات و زیر ساختهای شهری در وضعیت نسبتا مطلوب و ناحیه دو در مجموع ابعاد مورد مطالعه در وضعیت نسبتا نامطلوبی قرار دارد. در مجموع یافتههای پژوهش حاکی از آن میباشد که بافت های فرسوده ناحیه یک از نظر شرایط اجتماعی، کالبدی-فضایی و زیستمحیطی مطلوب بوده و بنابراین از نظر زیستپذیری در وضعیت نسبتاً مطلوبی قرار دارد.
The livability of urban deteriorated texture refers to a set of evaluations that are used to improve the status quo of the problematic textures, of the city and its results can promote the quality of the texture and can topically transform the new life into a texture and provide an economical, social, environmental and physical structure for life. The present study was carried out using a multi-criteria decision-making technique called VIKOR, with the aim of evaluating the livability of urban deteriorated texture of areas one, two and three from the district of a municipality of Qazvin. To this end, by documentary study, all the factors involved in the livability of deteriorated texture at the district level were analyzed and utilized by the personal opinions of the components in five dimensions (economic, social, service and infrastructure, physical and biological), and for analyzing the information obtained from the Shannon entropy techniques, the VIKOR and the ArcGis software. The results show that in the economic, social, service and infrastructure of urban, cultural and spatial environment, in the environmental dimension, respectively, the areas of two, three, one, three, and three are at a high level of viability and have been in a relatively favorable position. In general, the findings of the research indicate that the area 3 is relatively desirable in terms of the livability of deteriorated texture, and this position indicates a close relationship with the social, physical, spatial and environmental conditions of this area.
خلاصه ماشینی:
ضرورت و اهميت ارزيابي زيست پذيري بافت هـاي فرسـوده ازآنجـا ناشـي مي شود که با اين کار ويژگيهاي کلي اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي يک ناحيه آشکار مي شود و همچنين مي تواند به عنوان ابزاري قدرتمند براي نظارت بر برنامه ريزي توسعه شهري و طراحي سياست هاي آينده براي اين نواحي بکـار رود شهر قزوين ازجمله شهرهاي تاريخي و کهن ايران است که با گذر زمان چيزي حدود ٥٥٠ هکتار از آن بـه دليـل همسـو نبودن با شرايط اقتصادي- اجتماعي عصر حاضر به بافت هاي مسئله دار و فرسوده تبديل شده است و قادر بـه پاسـخگويي به نيازهاي جديد ساکنان خود نمي باشند.
رتبه بندي شاخص هاي اجتماعي در نواحي موردمطالعه با استفاده از مدل ويکور (رجوع شود به تصویر صفحه) طبق نتايج حاصل از مطالعه روش تصميم گيري چند معياره ، سطح زيسـت پـذيري بعـد اجتمـاعي در بافت هـاي فرسـوده نواحي موردمطالعه که نتايج آن در جدول شماره (٧) آمده است معلوم گرديد بعد اجتماعي در ناحيه سه با مقدار ويکور (٠) در وضعيت نسبتا مطلوبي بوده و بنابراين اين ناحيه به لحاظ اجتماعي داراي قابليت زيست بالايي ميباشـد.
(2019) Comparative evaluation of livability indicators of the metropolitan Tehrans districts, International Journal of Urban Sustainable Development, Vol. 11, pp.