چکیده:
حفاظت از محیط زیست دریای خزر به عنوان نیاز مشترک کشورهای حاشیه دریای خزر در دستور کار کنوانسیونها و مذاکرات منطقهای قرار دارد. لذا ضرورت دارد تا در راستای حفاظت از محیط زیست دریای خزر از روزنهای جدید به توسعه اصول نوین حقوق بین الملل محیط زیست همچون اصل احتیاط جهت تصمیمگیری و اجراء نگریسته شود. باید اذعان نمود که حفاظت از محیط زیست دریای خزر در چهارچوب اصل احتیاط و توجه معقول به آثار زیان بار ناشی از عدم رعایت این اصل، نقش موثری در حفاظت از این حوزه آبی دارد. لذا این پژوهش سعی دارد جایگاه اصل احتیاط در اسناد حقوقی موجود در زمینه حفاظت از محیط زیست دریای خزر و همچنین تعیین اهمیت این قاعده مهم زیست محیطی در فعالیتهای توسعهای و لزوم ارزیابی پیامدهای زیست محیطی این فعالیتها در حوزه خزر و در چهارچوب اصل احتیاط، موانع پیش روی این اصل و این که اصل احتیاط دقیقا در چهارچوب ملاحظات زیست محیطی حفاظت از محیط زیست دریای خزر قرار دارد را تبیین نماید.
The protection of the Caspian Sea environment as a common need of the Caspian littoral states is in the agenda of regional conventions and negotiations. Therefore, it is necessary to look at the new pillars of the development of the modern principles of international environmental law, such as precautionary principle, for decision-making and implementation in the field of protecting the Caspian Sea environment. It should be acknowledged that the protection of the Caspian Sea environment in the framework of the precautionary principle and a reasonable attention to harmful effects caused by non-compliance with this principle has a very effective role in protecting this water domain. Therefore, this research attempts to explain the importance of the precautionary principle in existing legal documents on the protection of the Caspian Sea environment as well as to determine the importance of this important environmental principle in development activities and the need to assess the environmental consequences of these activities in the Caspian region and within the framework of the precautionary principle , and to elaborate the obstacles in front of this principle and that the precautionary principle is precisely defined within the framework of environmental considerations for protecting the Caspian Sea environment.
خلاصه ماشینی:
در اين راستا، اين مسئله مطرح مي گردد کـه اصـل احتياط چه جايگاهي در حفاظت از محيط زيسـت دريـاي خـزر دارد و بـه کـارگيري تـلاش هـاي مقتضي در حفاظت از اين حوزة آبي توانسته است باعث رعايـت اصـل احتيـاط گـردد؟ لـذا ايـن پژوهش سعي دارد تا با وجود عدم مدخليت اين اصل در نظام مسئوليتي حفاظت از درياي خزر، با روش توصيفي ـ تحليلي ، شأن و منزلت اصل احتياط در اسناد حقوقي موجود در زمينة حفاظـت از محيط زيست درياي خزر و همچنين تعيين اهميت اين قاعدة مهم زيست محيطي در فعاليت هاي توسعه اي و لزوم ارزيابي پيامدهاي زيست محيطي اين فعاليت هـا در حـوزة خـزر و در چهـارچوب اصل احتياط ، موانع پيش روي اين اصل را و اينکه اصل احتيـاط دقيقـا در چهـارچوب ملاحظـات زيست محيطي حفاظت از محيط زيست درياي خزر قرار دارد، تبيين نمايد.
در همـين راستا، به منظور حفاظت از محيط زيست درياي خزر، بند (الـف ) مـادة ٥ کنوانسـيون تهـران ٢ بـا شناسايي اصل احتياط از کشورهاي متعاهد مي خواهد در مواردي کـه تهديـد جـدي يـا خسـارت جبران ناپذير براي محيط زيست درياي خزر وجود دارد، فقدان اطمينان علمـي جـامع نمـي توانـد به عنوان دليلي براي به تعويق انداختن اقدامات مقرون به صرفه براي جلوگيري از خسارت مزبور، مورد استفاده قرار گيرد.
Framework Convention for the Protection of the Marine Environment of Caspian Sea,2003, Tehran.
Framework Convention for the Protection of the Marine Environment of Caspian Sea,2003, Tehran.