چکیده:
اشتغال بیرونی زن، یکی از موضوعات چالشی حوزه مطالعات زنان است. موافقان و مخالفان هر یک با ارجاع به مبانی و پیشفرضهای خود، جهت اثبات مدعا به دلایلی تمسک جستهاند. این موضوع همچون سایر موضوعات فرهنگی اجتماعی مورد التفات عموم، در رسانههای جمعی از جمله محصولات سینمایی انعکاس یافته است. سینما، علاوه بر انعکاس نمادین الگوها و رسوم جاری در متن اجتماع، خود نیز در مقام داوری و فضاسازی تاییدی یا انتقادی نسبت به سوژههای طرح شده، کاملا سوگیرانه عمل میکند. ورود نظریههای فمنیستی به محافل علمی و فضای فرهنگی کشور، و طرح خوانشهای غیرمتعارف و حساسیتبرانگیز، از موضوعات اجتماعی زنان از جمله اشتغال، علاقمندی ارباب سینما به طرح این سنخ مباحث را فزونی بخشید. سوال تلویحی نوشتار این است که بازنمایی اشتغال زن در فیلم همسر، به چه میزان با معیارهای الزامی و ترجیحی اسلام در این خصوص همنوایی دارد. ادعای نوشتار با عطف توجه به رمزگان اجتماعی، فنی و ایدئولوژیک مندرج در فیلم این است که بازنمایی اشتغال در این محصول سینمایی، آگاهانه یا ناآگاهانه با دواعی فمینیسم رادیکال همسویی زیادی دارد.
The outside employment of women, is one of the most controversial issues in the women's studies. Advocates and opponents have provided some reasons based on their foundations and assumptions. Like other social cultural topics, this issue has been reflected in mass media, including cinema. Of course, it should not be overlooked that cinema has analyzed the proposed projects tendentiously. The emergence of feminist theories in the scientific and cultural space of the country and a critical look at women's social issues including employment have attracted the attention of cinematographers to these issues. The figurative question of this paper is that, to what extent does the portrayal of a woman's employment in the Movie of Spouse (Hamsar) (1994) is conformed to the mandatory and preferential Islamic criteria? The finding show that, consciously or unconsciously, the portrayal of women's employment in this film has a lot to do with radical feminism.
خلاصه ماشینی:
اشتغال زن در عرصههای مختلف برونخانگی، از جمله زمینههای مهم حضور اجتماعی است که به وی امکان میدهد تا فراتر از شأن مادری در درون خانواده به ایفای این سنخ نقشها توفیق یابد و اهمیت و کارآیی خود را به صورتی گویاتر به جامعه تفهیم کند.
سؤال این بخش از منظر توصیفی این است که با توجه به گستره حضور اجتماعی زنان در میدانهای شغلی مختلف و آثار و نتایج متنوع آن، بازنمایی این موقعیتها در فیلمهای سینمایی به چه میزان با واقعیت عینی آن سازگاری داشته و آن را نمایندگی میکند؟ و ازمنظر توصیهای، میتوان پرسید که رهنمودهای تجویزی و ترغیبی این نوع فیلمها، به چه میزان با ملاکهای ترجیحی اشتغال زن از دیدگاه اسلام و فرهنگ متشرعان بهعنوان فرهنگ غالب جامعه تناسب دارد؟ ادعای نویسندگان این است که غالب این آثار، خواسته یا ناخواسته در راستای ایده تشابهانگاری و برابریطلبی بهعنوان یکی از ایدههای برجسته فمینیستی مشی کرده و از عواقب و پیامدهای قهری آن بهویژه برای نهاد خانواده غفلت ورزیدهاند.
در ادامه این بخش برای اثبات مدعای خود به نحوة بازنمایی اشتغال زنان در سینمای پس از انقلاب، با تمرکز بر یکی از آثار منتخب، به بررسی میزان همسویی آن با الگوی مرجح و مؤید اسلامی پرداخته خواهد شد.
ازاینرو، سؤال اصلی نوشتار این است که اشتغال زن آنگونهکه در فیلم سینمایی همسر بازنمایی شده به چه میزان با معیارهای ترجیحی فقه اسلامی در خصوص اشتغال زنان قرابت و همنوایی دارد؟ نظریههای اشتغال زن در باب اشتغال زن، دیدگاهها و نظریههای مختلفی وجود دارد که تحت سه عنوانِ موافقت مطلق، مخالفت مطلق (ممنوعیت) و موافقت مشروط به شرح ذیل دستهبندی میشوند: 1.