چکیده:
محیط الکترونیکی اینترنت یکی از مدرنترین وسیله انعقاد قراردادها و ایفای تعهدات ناشی از آن
بالاخص در عرصه معاملات تجارتی محسوب میشود. ماهیت قراردادهای الکترونیکی در رابطه بااعتبار،
شکل و همگونی آن با قواعد و مقررات عمومی حقوق مدنی راجع به قراردادها، یکی از مباحث جدیدی
است که شناخت و بررسی روابط و آثار حقوقی ناشی از آن بستگی به ساختار شکلی محیط الکترونیکی
و مفاهیم فناوری ارتباطات شناختهشده در این عرصه دارد. بهطور عموم قرارداد الکترونیکی از لحاظ
شرایط اساسی قرارداد و تنظیم آثار مترتب بر آن، تابع احکام و قواعد عمومی حقوق قراردادها و
تعهدات میباشد. ولی از لحاظ ویژگیهای فنی و روشهای انعقاد و نحوه حمایت آثار حقوقی آن،
مستلزم بازشناخت و تطابق دقیق آن با اصول و قواعد کلی حاکم بر قراردادها است. قراردادهای
الکترونیکی، در حقیقت امر، از لحاظ شرایط صحت مورد معامله و یا موضوع، ماهیت مختلفی از
قراردادهای متعارف ندارد. بلکه وصف جدیدی بر محیط تشکیل قراردادها محسوب میشود که
قانونگذار مقررات خاصی برای تنظیم آن پیشبینی ننموده است. بررسی مفاهیم، تعاریف، روشهای
انعقاد قرارداد الکترونیکی و ویژگیهای خاص مربوط به این قراردادها، تاثیر صفت الکترونیکی بر نحوه
تشکیل آن و همینطور قوانین حاکم بر قراردادهای الکترونیکی از اهداف عمده این مقاله میباشد.
خلاصه ماشینی:
ماهیت قراردادهای الکترونیکی در رابطه بااعتبار، شکل و همگونی آن با قواعد و مقررات عمومی حقوق مدنی راجع به قراردادها، یکی از مباحث جدیدی است که شناخت و بررسی روابط و آثار حقوقی ناشی از آن بستگی به ساختار شکلی محیط الکترونیکی و مفاهیم فناوری ارتباطات شناخته شده در این عرصه دارد.
(جعفری لنگرودی، ١٣٧٨: ٢٥٨٥) به نظر میرسد که در مورد عقودی که از طریق اینترنت منعقد میشوند باید قائل به ماهیت عقد غائبین گردید؛ زیرا اولا عقد به طور مشافهه منعقد نمیشود و از طریق واسطه های الکترونیکی صورت میپذیرد و ثانیا در این عقود ممکن است بین ایجاب و قبول فاصله زمانی و بین متعاقدین فاصله مکانی وجود داشته باشد (وصالی ناصح ، ١٣٨٥: ١٢٠) اگرچه قانون مدنی ایران در مورد عقد غائبین ساکت است ولی نمیتوان در صحت آن تردید نمود زیرا عرف تجاری آن را پذیرفته و دلیلی بر بطلان آن در قوانین موضوعه یافت نمیشود، علاوه بر آنکه در حقوق ما (ولایی، ١٣٧٤: ٨٩) اصل بر صحت ١ معاملات و قراردادهای منعقده بین افراد است مگر اینکه دلیلی بر فساد آن وجود داشته باشد و ازآنجاکه دلیلی بر بطلان عقد غائبین وجود ندارد لذا عقود بین غائبین را باید حمل بر صحت نمود لذا قراردادهای الکترونیکی نیز که در زمره عقود غائبین قرار میگیرد صحیح و معتبر میباشند هرچند به دلیل عدم حضور طرفین و ناشناخته بودن آن ها برای یکدیگر ممکن است مسائل پیچیده و مشکلاتی در روابط آن ها ایجاد شود.