چکیده:
آیات و روایات در بیان حکم اولی وجوب فرزنددار شدن صریح نبوده و نمیتوان از آنها به یک حکم کلی و فراگیر دست یافت. در مقابل، مراجعه به ادله احکام ثانوی در این زمینه کارگشا بوده و میتوان به دیدگاه درستی در زمینه فرزنددار شدن دست یافت. عناوینی مانند ضرر، اضرار، حرج. توجه به این نکته ضروری است که فرزندآوری اغلب با عناوین ثانوی همراه است، از این رو توجه بدان در دستیابی به حکم واقعی مورد ابتلای جامعه مهم مینماید. عناوین ثانوی مکمل و مؤید عناوین اولی بوده و باعث اطمینان به نتایج حاصل از استناد به عناوین اولی میشود. مقتضای عناوین ثانوی یکسان نبوده و در مواردی حرمت یا خلاف احتیاط بودن ممانعت از فرزنددار شدن توسط یکی از زوجین را نتیجه میدهد.
خلاصه ماشینی:
به نظر بسیاری از فقها و با توجه به آنچه در مورد لزوم وفا به شرطی که بر آن تبانی شده، بیان گردیده، از نظر وجوب وفای عمل به آن تفاوتی ميان شرط ارتكازی و شرط مصرّح نيست و وفای به هر دو لازم بوده و تخلف از آن موجب حق برای طرف مقابل میشود.
ب. بررسی شرط صریح: ممكن است هر یک از زوجين به دلايلی بخواهند فرزنددار شدن يا نشدن را در ضمن عقد شرط كنند؛ مشروعیت و نتایج این شروط باید مورد بررسی قرار گیرد.
مهم چگونگی شرط است، اگر به این نحو باشد که مثلاً زن به مرد بگوید من به این شرط با تو ازدواج میکنم که حق فرزنددار شدن را برای همیشه از خودت سلب کنی، در این صورت اشکال دارد.
همانطور كه در ضرر هم گفته شد، به حرج افتادن زن به خودی خود باعث وجوب فرزنددار شدن بر مرد نمیشود، مگر اينكه رفع حرج منحصر بدان گردد یا بحث حکم بودن جواز پيشگيری مطرح شود كه در این صورت مقيد به فرض به حرج نيفتادن ديگری است.
عناوین اشتراط، ایذا، ضرر، اضرار و حرج در حوزه نگاه شخصی به فرزندآوری مورد توجه قرار گرفت و روشن شد که در بسیاری از موارد میتوان گفت فرزنددار شدن واجب است.
نتیجهگیری و جمعبندی در بررسی فرزنددار شدن از نگاه شخصی، یکی از مبانی وجوب فرزندآوری، شرط کردن این موضوع در عقد ازدواج و به تبع آن، لزوم فرزندآوری است.