چکیده:
آیین ها تکرار اعمالی است که نیاکان یا موکلین از پیش ازتاریخ انجام می دادند .پرستش خدایان متعدد در میان رودان، هند، آسیای مرکزی، مصر، افریقا، و نزد اینکاها، مائوریها،یونانی ها، ایلامیان، قبایل استرالیایی، پولونزی ،ملانزیایی،و... به مناسبت قداست مکانی پدیده ها و یا رویداد های طبیعی بوده است، که انسان ها در تقابل با نیروهای شگفت انگیز طبیعت در چنین مراکزی اقدام به برپایی مکان های آیینی ،یادمانی و ساخت معبد نموده است.آیین ها بگونه ای انسان را ازروزگاران دور به ابدیت می رساند.بیشتر معابد در کناررودخانه های عصیانگر ویا در درون جنگل های مخوف و یا در ارتفاعات صعب العبور برپا گردیده اند.
پسکرانه های جلگه خوزستان از نظرزمین شناسی امتداد شرقی میانرودان محسوب می شود.هردور زمین ایلام و میان دورودان درمنطقه اقلیمی خشگ تا نیمه خشگ قراردارند.براین اساس هر از گاهی براثر باران های کوهستانی دچارطغیان رودخانه های عظیم کرخه ،کارون،دز و دجله و فرات می گردند.
ایلامیان همسان با همسایه غربی شان اقدام به ساخت معابدی در کنار رود ها برای خدایان آب ها نموده اند ،تا از بلایای ناشی از سیل درامان بمانند.علاوه بر آن برای خدایان حافظ روستاهاو شهرها معابدی ایجاد نموده اند. خدایان کم اهمیت تر نیز معابدی داشته اند.بر نمای بیرونی معدودی ازمعابد آجرنوشته هایی با متن های مشابه بکار می برده اند تا از گزند و تخریب معبد توسط دشمنان و ناآگاهان جلوگیری نمایند.معبد کمول)تل برد کارگر(شوشتراز جمله مکان های آیینی دشت شوشان بوده است که اطلاع چندانی از آن در دسترس نمی باشد. آجر نوشته های مکشوفه از این معبد تنها سندهای نوشتاری باز مانده از این بنای ارزشمند ایلام میانه است ،که در گذشته های نه چندان دور در چشم انداز شرقی کارون از شکوه و منزلت ویژه ای بر خورداربود .