چکیده:
هدف از انجام این پژوهش شناسائی و تبیین جامعه شناختی اعتیاد زنان در محله های فرودست شهر اراک است.برای این منظور 5 مولفه اصلی این محله ها یعنی تراکم جمعیت،ناهمگونی جمعیت،ناهماهنگی اهداف و امکانات،ارتباط با بزهکاران و فرهنگ فقر شناسائی و تاثیر آنها بر اعتیاد زنان ساکن این محله ها مورد بررسی قرار گرفت.نمونه آماری 374 نفر است که با روش نمونه گیری 3 مرحله ای سهمیه ای،خوشه ای و تصادفی ساده از بین 14450 زن ساکن در 9 محله فرودست شهری اراک انتخاب شده اند.این پژوهش نشان داد که اعتیاد در محله های فرودست شهر اراک از سطح بالائی برخوردارند و 5 شاخص این محله ها نیز زیاد و خیلی زیاد ارزیابی شده اند.به طوری که در این پژوهش اعتیاد در محله های فرودست،با میزان تراکم و ناهمگونی جمعیت،ناهماهنگی اهداف و امکانات موجود، میزان ارتباط با افراد بزهکار و سطح فرهنگ فقر رابطه معنی دار و مستقیمی دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که مقدار ضریب همبستگی چندگانه مدل رگرسیونی و ضریب تعیین متغیر مصرف مواد مخدر برابر 0/970 و 0/941 است.نتایج تحلیل مسیر نشان داد که اثر عوامل تراکم محل سکونت،ناهمگونی جمعیت،ناهماهنگی امکانات و اهداف،ارتباط با بزهکاران و فرهنگ فقر بر روی اعتیاد زنان معنی دار است.
خلاصه ماشینی:
مرضیه توکلی دینانی (١٣٩٢) در پایان نامه کارشناسیارشد خود با عنوان بررسی مسائل زنان حاشیه نشین با تأکید بر آسیب های روانـی- اجتمـاعی در منطقـه ارزنـان و دارک اصفهان نشان داد که بین متغیر حاشیه نشینی و نگرش به اعتیاد، دست فروشی، تکدیگری، روسپیگری، رابطه معنی دار بوده است .
فرضیه پنجم : بین میزان فرهنگ فقر در محله های فرودست شهر اراک و اعتیاد زنان رابطه وجود دارد.
با توجه به چارچوب نظری تحقیق و سیاست توانمندسازی و در جهت پوشش ٥ متغیر مستقل تحقیق کـه نقش اساسی در بوجود آمدن اعتیاد در محله های فرودست شهر اراک داشته اند راهکارهای کاربردی زیر ارائـه می گردد: ١- توانمند سازی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی ساکنان محلات فرودست شهری ؛ الف ) توانمند سازی اقتصادی؛ - توجه به بخش غیر رسمی اقتصاد در محله های فرودست و ساماندهی آن ؛ بخش غیررسمی از توانمندی فراوانی در برنامه ریزی و ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی برخوردار است و ساماندهی آن می تواند منـافع زیادی را برای بازیگران عرصه شهری، به ویژه کم درآمدان و نیز مدیریت شهری در برداشـته باشـد.
به طور خلاصه توانمندسازی اجتماع محلی و توسعه ی محلی رویکردی غیر متمرکز و مشـارکتی اسـت و به نوعی مکمل ارتقا بخشی است که در رابطه با تـأمین حـق مالکیـت و توسـعه ی اقتصـادی در محلـه هـای فقیرنشین علاوه بر مشـارکت در سـاخت و سـاز و بهبـود محلـه ، ضـرورت درگیـر شـدن سـاکنان محلـه در تصمیم سازی و فرآیند برنامه ریزی برای تشخیص اولویت های اقـدام و حمایـت در اجـرا را ضـروری مـیدانـد (UN-HABITAT, 2003: 131) محله های فرودست شهری یک پدیده اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است که عوامل مختلفی در به وجود آمدن آن سهیم هستند و آسیب های مختلفی را متوجه حاشیه نشین ها و حتـی سـاکنان شـهرها مـیکنـد کـه مهم ترین این آسیب ها، آسیب های اجتماعی هستند.