چکیده:
هنجارها و ساختارهای حقوق بین الملل در فضایی برزخ گونه متاثر از دو رویکرد کلی دولت محورانه و انسان محور تکوین و تحول می یابد. روند انسانی شدن ریشه دار در آموزه های اخلاقی کانت که سبب تغییر نگرش و تحول در جایگاه فرد در نظام حقوق بین الملل گردیده است در حوزه تروریسم و قربانیان آن نیز تاثیرگذار ظاهر شده است. توجه به افراد و حمایت از آنان در برابر اقدامات تروریستی و ضدتروریستی که پیشتر در چارچوب گفتمان دولت محورانه (گروسیوسی) حقوق بین الملل معنا و محملی نداشت با تاثیرپذیری از گفتمان کانتی و انسان محور حقوق بین الملل موضوعیت پیدا کرده است.
این حرکت با اتخاذ اعلامیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 1985 آغاز و پس از آن در اسناد مختلفی در سطح جهانی و منطقه ای پی گرفته شد. در عین حال علاوه بر هنجارها، ساختارها نیز از این موضوع تاثیر پذیرفته اند. در مجموع هرچند حرکت آغازشده در راستای حمایت مادی و معنوی از قربانیان تروریسم اقدامی کاملا شایسته و درخور تحسین است، اما به نظر می رسد تلاش های انجام شده کافی نیست؛ علاوه بر افزایش گستره اقدامات حمایتی، محتوای حقوق نرم اسناد بین المللی باید در قالب کنوانسیون های الزام آور درآید. در عین حال حمایت از قربانیان تروریسم نیازمند اصلاحاتی در ساختارهای حقوق بین الملل است.
خلاصه ماشینی:
اين مقاله در پي پاسخ بـه ايـن پرسـش است که در ساختار کنوني نظام حقوق بين الملل چه رويکردي نسبت به حمايـت از قربانيـان تروريسم وجود دارد، روند انساني شدن حقوق بين الملل چه تأثيرات ساختاري و هنجـاري بـر حمايت از قربانيان تروريسم نهاده ، گستره اين حمايت تـا کجاسـت و کـدام قربانيـان تحـت شمول اين حمايت ها قرار ميگيرند؟ ١- تعريف مفاهيم ١-١- تروريسم در سال ١٩٩٤ مجمع عمومي طي قطعنامه ٤٩/٦٠ با عنوان «اعلاميه معيارهايي براي حـذف تروريسم بين المللي» اعلام نمود که اعمال مجرمانه محاسبه شده يا منظورشـده بـراي ايجـاد رعب و وحشت در ميان عامه مردم ،گروهي از انسان ها يا شخصـيت هـاي خـاص بـا مقاصـد سياسي تحت هر شرايطي غيرموجه هستند؛ حال ماهيت آنهـا را سياسـي، فلسـفي، عقيـدتي، نژادي، قومي، مذهبي يا هر چيز ديگري در نظر بگيريم که بتوانند آنها را توجيه کنند.
پس از آن به مرور زمان در سطح بين المللي اسنادي نظيـر اساسـنامه ديـوان بـين المللـي کيفري، کنوانسيون اروپايي پرداخت غرامت به بزه ديـدگان جـرايم خشـونت بـار، کنوانسـيون سازمان ملل متحد براي مبارزه با جرايم سازمان يافته فراملي و کنوانسيون مبارزه با فسـاد تـا حدودي به موضوع حمايت از قربانيان توجه نموده اند، در عين حال بيانيه هاي متعدد بين المللي نيز وظيفه دولت ها در قبال ارائه جبران و غرامت به قربانيان نقـض حقـوق بشـر و تخلـف از حقوق بشردوستانه بين المللي را تصديق کرده اند.
Michael Kilchling, Victims of Terrorism an Overview on International Legislation on the Support and Compensation for Victims of Terrorist Threats (Heidelberg: MAX PLANCK INSTITUTE, 2012), 14-15.