چکیده:
امیرنظام الدین عبدالباقی از بزرگان طریقت نعمت اللهی همانند بسیاری از رجال صوفی
اوایل عصر صفوی و دوران شاه اسماعیل اول به دربار جذب شده و البته این موضوع
یکی از سیاست های حکومت صفوی نیز بوده است. امیر عبدالباقیبه مناصب عالی
زیادی همچون مقام صدر و وکالت نفس نفیس همایون و امیرالامرایی رسید. البته او در
زمانی به این مقامات دست یافت که شاه اسماعیل برای تجدید قدرت امرای ترک
قزلباش و کاهش خطر تهدید آنها، تاجیکان را برتری می داد. شاه اسماعیل این سیاست را
از نیمه دوم زمان سلطنت پیاده نمود و امیر عبدالباقی نیز مناصب مذکور را طی سالهای
321 هر. ( نیز پس از قدرت - 306 تا 321 هر. به عهده گرفت و برای یک سال) 303
شاه، نیرومندترین شخص مملکت گردید. در این مقاله سعی شده است تا اشارهای به
جایگاه این شخصیت تقریبا گمنام دوران شاه اسماعیل اول گردد و زندگی سیاسی او
بررسی شود.
خلاصه ماشینی:
امیر نظام الدین عبدالباقی از مقامات عصر شاه اسماعیل اول صفوی دکتر رامین یلفانی ١* چکیده امیرنظام الدین عبدالباقی از بزرگان طریقت نعمت اللهی همانند بسیاری از رجال صوفی اوایل عصر صفوی و دوران شاه اسماعیل اول به دربار جذب شده و البته این موضوع یکی از سیاست های حکومت صفوی نیز بوده است .
در ذیحجه سال مذکور امیر سید شریف شیرازی که منصب صدارت را در اختیار داشت ، به دلیل مخالفت و خصومت نجم ثانی(وکیل نفس نفیس همایون ) با او رخصت زیارت عتبات عالیات را گرفته ، در نتیجه آن مقام به میر عبدالباقی داده شد(قمی، ١٣٨٣: ١١٧/١؛ واله اصفهانی، ١٣٧٢؛ ٢١١: سیوری، تحقیقاتی در تاریخ ایران عصر صفوی، ١٣٨٢: ١٢٧).
نکته مهم آنکه منصب صدر باعث گردید تا میر نظام الدین عبدالباقی به امور نظامی و قشون وارد شود زیرا قدرت رئیس نماد مذهبی از تشکیلات سیاسی نشات می گرفت و چون تمام مقامات حکومتی و مذهبی صفویان در بدو آن سلسله ، منش سپاهیگری داشتند بنابراین مقام صدر هم مانند دیگر مناصب ، هم در امور نظامی و هم در امور سیاسی دخیل بود(سیوری ، تحقیقاتی در تاریخ ایران عصر صفوی: ١٢٦).
اما باید گفت چنین نیست و چنین به نظر می رسد که شخص شاه نگران رقابت بین بزرگان ترک و تاجیک بوده و چنین امری (انتخاب امیر عبدالباقی به سمت وکالت و جانشینی امیر نجم ثانی) بایستی حتما به تایید و صحه او انجام شده باشد(سیوری، تحقیقاتی در تاریخ ایران عصر صفوی، ١٣٨٢: ١١٧).