چکیده:
یکی از سیاستمداران برجسته و صاحب نام دوره قاجاریه ، میرزا حسن مستوفی الممالک است که به طور متناوب مسئولیت های وزارت و صدارت عظمی را بر عهده داشته است . خاندان مستوفی به صورت مستمر سمت مستوفی گری و سامان دهی امور مالیه را در اختیار داشته اند . تقوای سیاسی و میانه روی مستوفی الممالک ، مورد توجه سیاست گذاران کشور بود و لذا نه تنها در دوران قاجار و مشروطه ، بلکه در آغازین سال های پادشاهی نو پای پهلوی نیز باعث به دست گرفتن سکان هدایت دولت توسط مستوفی شد . نویسنده این مقاله می کوشد تا ضمن بررسی کارنامه سیاسی مستوفی در عصر قاجار ، آخرین کابینه او در دولت پهلوی را نیز مورد بحث قرار دهد ؛ تحلیلی که در ره یافتن به درک چگونگی رویکرد دولت مدرن پهلوی به طبقه روشن فکر سنتی موثر خواهد بود.
خلاصه ماشینی:
« جناب آقا » صدراعظم قاجار و نخست وزیر پهلوی 1 دکتر محمد نبی سلیم چکیده یکی از سیاستمداران برجسته و صاحب نام دورة قاجاریه ، میرزا حسن مستوفی الممالک است که به طور متناوب مسئولیت های وزارت و صدارت عظمی را بر عهده داشته است .
تقوای سیاسی و میانه روی مستوفی الممالک ، مورد توجه سیاست گذاران کشور بود و لذا نه تنها در دوران قاجار و مشروطه ، بلکه در آغازین سال های پادشاهی نو پای پهلوی نیز باعث به دست گرفتن سکان هدایت دولت توسط مستوفی شد .
یکی از این عناصر – که حضورش در بین گروه متجدد و جوان کارگزاران عصر پهلوی اول نامتجانس به نظر می آید- میرزا حسن مستوفی الممالک (١٣١١-١٢٥٣ خ) است ؛ شخصیتی متعلق به طبقة سیاسیون محافظه کار و میانه رو ، که از سنین نوجوانی وارد خدمات دفتری شده و به دفعات ، مقام های مهم وزارت و صدارت را عهده دار گشته بود .
نیز در باب نمود های آقا منشی خاندان مستوفی ، دو دیدگاه نسبتا متفاوت وجود دارد : در یک سمت ، عبدالله مستوفی است که خود تعلق نسبی به این خانواده دارد ؛ او اذعان دارد که صحت عمل میرزا یوسف مورد تصدیق دوست و دشمن بود و درستکاری او باعث تحمل وی از سوی ناصرالدین شاه می شد .