چکیده:
با استقرار حاکمیت قاجاریه، آشنایی با علوم جدید در شکلی جدی آغاز گردید ، زیرا این دوران مقارن با ترقی شگفت آور ملل مغرب زمین بود که قدرت آنها به دلیل بهره گیری از علم و صنعت جدید روز به روز شکوفاتر می گردید ؛ ضمن آنکه با بروز تحولات شگرف در اروپا، رقابتی میان دول اروپایی در اروپا پدید آمد که این رقابت پس از اندک زمانی به سایر نقاط جهان ، از جمله آسیا، کشانیده شد. در این میان ، ایران به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و سوق الجیشی خود ناخواسته به عرصه بازی های سیاست جهانی گام نهاد. نتیجه رقابت دول اروپایی و ارتباط تنگاتنگ میان ایران و آنها آن بود که ایران در مسیر آشنایی با عناصر تمدن غرب قرار گرفت و موج دانش نو به سوی دروازه های ایران پیشروی نمود . این دیپلماسی حاکم بر روابط دول اروپایی با یکدیگر و با ایران ، چنانکه خواهیم دید ، ناخواسته راه هایی را برای آشنایی ایرانیان با مدنیت غرب و علوم جدید و انتقال آن به ایران گشود . در این مقاله ، نویسنده می کوشد نحوه نخستین آشنایی جدی ایرانیان را با علوم جدید و اینکه آشنایی اولیه با علوم و فنون غربی از چه راه هایی تحقیق پذیرفت ، بررسی کند
خلاصه ماشینی:
نخستین آشنایی های ایرانیان با علوم جدید ( عصر فتحعلی شاه قاجار) 1 دکتر محمد علی اکبری 2 لاله شناسی آذری چکیده با استقرار حاکمیت قاجاریه ، آشنایی با علوم جدید در شکلی جدی آغاز گردید ، زیرا این دوران مقارن با ترقی شگفت آور ملل مغرب زمین بود که قدرت آنها به دلیل بهره گیری از علم و صنعت جدید روز به روز شکوفاتر می گردید ؛ ضمن آنکه با بروز تحولات شگرف در اروپا، رقابتی میان دول اروپایی در اروپا پدید آمد که این رقابت پس از اندک زمانی به سایر نقاط جهان ، از جمله آسیا، کشانیده شد.
نکتة حائز اهمیت آنکه این ناتوانی در شکل نظامی بروز نمود و نمود عینی و عملی در جبهه های جنگ یافت ؛ چنانکه عباس میرزا نایب السلطنه در پی یافتن علل ناتوانی ارتش ایران از ژوبر (Jaubert) ، نمایندة اعزامی ناپلئون در ایران ، می پرسد: «نمی دانم این قدرتی که شما (اروپایی ها) را بر ما مسلط کرده چیست و موجب ضعف ما و ترقی شما چه ؟ مگر جمعیت و حاصلخیزی و ثروت مشرق زمین از اروپا کمتر است یا آفتاب که قبل از رسیدن به شما به ما می تابد تأثیرات مفیدش در سر ما کمتر از شماست ؟ یا خدایی که مراحمش بر جمیع ذرات عالم یکسان است ، خواسته شما را بر ما برتری دهد؟ گمان نمی کنم .
اعزام محصلین ایرانی به فرنگ پیش تر ذکر گردید که چگونه جنگ های ایران و روس عمق ضعف و فرسودگی ایران را بر برخی از دولت مردان ایران از جمله عباس میرزا ولی عهد و رجال پیرامون وی آشکار نمود و توجه آنان را به علوم و فنون جدید معطوف ساخت .