چکیده:
حق ارتفاق از موضوعات مهم زندگی انسان در امور معیشتی یا معاملاتی است. پس گاهی انسانها نیازهای دیگران را میبینند و برای رفع نیازشان به آنها کمک میکنند. بنابراین موجبات ایجاد حق ارتفاق در فقه مذاهب اسلامی چیست. در این مقاله از اسباب و موجبات ایجاد حق ارتفاق سخن به میان آمده است؛ که این مطالب حاوی نظرات فقهای بزرگ پنجگانه اسلامی میباشد در طی پژوهش اختلافات و مشترکات مذاهب به خوبی آشکار است. از اهم اسباب و موجبات ایجاد حق ارتفاق میتوان به شرکت عامه بین افراد، معاوضهی حق ارتفاق، تبرع حق ارتفاق، ارث، وصیت و حیازت این حق را نام برد که در ادامه از هر یک از این موارد به تفصیل بحث و تحلیل شده است. این مقاله میتواند در مسائل مستحدثه به فقها و نیز در تدوین قوانین موضوعه به حقوقدانان کمک شایانی کند و راهکشایی برای آنان در این مساله باشد.حق ارتفاق از موضوعات مهم زندگی انسان در امور معیشتی یا معاملاتی است. پس گاهی انسانها نیازهای دیگران را میبینند و برای رفع نیازشان به آنها کمک میکنند. بنابراین موجبات ایجاد حق ارتفاق در فقه مذاهب اسلامی چیست. در این مقاله از اسباب و موجبات ایجاد حق ارتفاق سخن به میان آمده است؛ که این مطالب حاوی نظرات فقهای بزرگ پنجگانه اسلامی میباشد در طی پژوهش اختلافات و مشترکات مذاهب به خوبی آشکار است. از اهم اسباب و موجبات ایجاد حق ارتفاق میتوان به شرکت عامه بین افراد، معاوضهی حق ارتفاق، تبرع حق ارتفاق، ارث، وصیت و حیازت این حق را نام برد که در ادامه از هر یک از این موارد به تفصیل بحث و تحلیل شده است. این مقاله میتواند در مسائل مستحدثه به فقها و نیز در تدوین قوانین موضوعه به حقوقدانان کمک شایانی کند و راهکشایی برای آنان در این مساله باشد.
خلاصه ماشینی:
بنابراین معاوضه برحق ارتفاق برای افراد وجود دارد که در ذیل آن را بیان میکنیم: ثبوت و ایجاد حق ارتفاق ضمن عقدبیع، از جانب فروشنده برای مشتری ایجاد میشود؛ پس هنگامی که شخص زمینی را بخرد و اگر حق شرب از آب دیگری یا حق مرور یا حق مسیل برای آن زمین وجود داشته باشد، فروشنده ملزم است به تبع زمینی که فروخته آنها را به خریدار منتقل کند، لذا هنگامی که شخص زمینش را به تبع حق ارتفاق بفروشد، مانند اینکه حق شرب متعلق به زمینش را همراه زمین بفروشد یا حق مروری در زمین دیگری داشته باشد آن را منتقل کند، و یا شخصی طبقه پایین خانهای را خریده است حق تعلی برای او میباشد و مانند آن، پس آیا تمام این صور جایز است؟ 1.
(ابن قدامه، بی تا، ج5، ص29) در مذهب شافعیه و حنابله اگر ارتفاق مجری با عقد اجاره به دیگری واگذار شود جایز است اما با سه شرط 1.
(ابن قدامه، بی تا، ج5، صص39-40؛ بهوتی، 1418ق، ج3، ص480) ب: جوار رأسی(حق تعلی): دربارهی ارتفاق در حق تعلی بر ملک دیگری با عقد معاوضه، نظرات فقها را بیان میکنیم: در فقه امامیه بیع ارتفاق جز معین از حق تعلی را جایز میدانند پس میتوان گفت بیع حق تعلی از اسباب ایجاد حق ارتفاق است.
(کاشانی، 1409، ج5، ص166؛ ابن عابدین، 1272، ج4، ص101؛ زیعلی، 1314، ج4، ص51؛ مزنی، بی تا، صص107-108) سبب سوم: تبرع بین فقها در جواز ثبوت حقوق ارتفاقی از طریق تبرع اختلافی مشاهده نمیشود؛ بنابراین هنگامی که شخص به دیگری حق استفاده از حق ارتفاقی را میدهد مثلا به صورت عاریه، پس حق ارتفاق را برای او به صورت تبرعی ایجاد کرده است.