چکیده:
سرمایهگذاری در بازار سرمایه یا به عبارتی دادوستد اوراق بهادار توسط اشخاص، مستلزم مقدمات و تشریفات و دربرگیرندة مراحل مختلف حضور سرمایهگذار در بازار سرمایه یعنی مرحلة ورود، فعالیت و خروج است. چهبسا شناسایی مقدمات و تشریفات ناظر بر مرحلة ورود، فعالیت و خروج، درخصوص اشخاص خارجی علاقهمند به سرمایهگذاری در بازار سرمایة کشور به دلیل بیگانه بودن و عدم اطلاع کافی از مقررات حاکم و به عبارتی از فرآیند سرمایهگذاری در بازار سرمایه، مهمتر و پررنگتر جلوه نماید. در این مقاله سعی بر آن بوده است که با توجه به مقررات موجود، مفهوم «سرمایهگذار»، «سرمایهگذار خارجی در بازار سرمایه کشور» و همچنین «نحوة ورود و خروج سرمایهگذار خارجی از بازار سرمایه» مورد بررسی قرار گیرد. علاوه بر این، قواعد ناظر بر مرحلة ورود و خروج سرمایهگذار خارجی از بازار سرمایه با ملاحظة «قانون تشویق و حمایت سرمایهگذاری خارجی» و «آییننامة سرمایهگذاری خارجی در بورسها و بازارهای خارج از بورس» (آییننامة جدید) و برجسته نمودن نقاط ضعف و قوت آن در مقایسه با آییننامة سابق مصوب 1384 مورد مطالعه قرار گرفته و در خاتمه نیز پیشنهادهای مقتضی ارائه شده است.
خلاصه ماشینی:
علاوه بر اين ، قواعد ناظر بر مرحلۀ ورود و خروج سرمايه گذار خارجي از بازار سرمايه با ملاحظۀ «قانون تشويق و حمايت سرمايه گذاري خارجي» و «آيين نامۀ سرمايه گذاري خارجي در بورسها و بازارهاي خارج از بورس» (آيين نامۀ جديد) و برجسته نمودن نقاط ضعف و قـوت آن در مقايسـه بـا آيـين نامـۀ سـابق مصوب ١٣٨٤ مورد مطالعه قرار گرفته و در خاتمه نيز پيشنهادهاي مقتضي ارائه شده است .
سؤال قابل طرح آن است که آيـا در ايـن مـورد، آيـين نامـۀ مزبـور بـا قـانون تشـويق و حمايـت سرمايه گذاري خارجي تعارض دارد يا خير؟ زيرا طبق قانون تشـويق و حمايـت ، شـخص ايرانـي بـا سرمايۀ خارجي که مجوز سرمايه گـذاري مربوطـه را اخـذ نمـوده باشـد نيـز سـرمايه گـذار خـارجي محسوب ميشود؛ اما در آيين نامۀ جديد، تنها شخص خـارجي اسـت کـه مـيتوانـد بـا اخـذ مجـوز معامله از سازمان بورس و اوراق بهادار، عنوان «سرمايه گذار خـارجي» را بـه خـود اختصـاص دهـد.
بـه عبـارت ديگـر، از ديــدگاه آيــين نامــه ، شــخص ايرانــي داراي ســرمايۀ بــا منشــأ خــارجي، تنهــا مــيتوانــد متقاضــي سرمايه گذاري خارجي در بورس و بازارهاي خارج از بـورس باشـد و بـا دريافـت مجـوز معاملـه از سازمان بورس و اوراق بهادار، مشمول حمايت ها و مزاياي مقرر در آيـين نامـه شـود، لـذا بـرخلاف قانون تشويق و حمايت ، «سرمايه گذار خارجي» محسـوب نمـيشـود؛ زيـرا صـرفا شـخص خـارجي داراي مجوز معامله ، به موجب آيين نامه ، سرمايه گذار خارجي قلمداد ميشود.