چکیده:
بررسی اجرای موافقتنامه دو جانبه پادمان بین ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی (1974) نهایتا به شورای امنیت کشیده شد، این در حالی است که هنوز موضوع به صورت کامل از شورای حکّام و دبیرخانه آژانس بینالمللی انرژی اتمی خارج نشده بلکه بررسیهای آژانس همچنان ادامه دارد. در این میان، برخی بر لزوم حل اختلاف ایران و آژانس در خصوص اجرای مقررات ذیربط نه تنها به عنوان یک مساله مهم حقوقی موثر بر استیفای حق توسعه صلحآمیز هستهای بلکه به منزله اقدامی موثر بر روند فعلی بررسی پرونده هستهای کشورمان تاکید دارند. در این نوشتار، عمدهترین ابعاد حقوقی تحولات بینالمللی مربوط به اجرای نظام پادمان هستهای در کشورمان بویژه وضعیت صلاحیتی شورای امنیت در برخورد با این موضوع و همچنین چارچوب حقوقی حل اختلافات مربوط به عملکرد آژانس در این رابطه و عدم مشروعیت اعتبار قطعنامههای شورای حکّام بررسی و تحلیل میگردد و گزینههای مهم در تبیین موضع و عملکرد کشور در این رابطه از جمله هشدار خروج از ان.پی.تی. نیز ارزیابی میشود. شورای امنیت به رغم عدم توافق اولیه اعضای دائم در مورد محورهای اصلی قعطنامهای بر اساس فصول ششم یا هفتم منشور سازمان ملل متحد، موفق گردید در 31 ژوئیه 2006 (1385/5/9) با 14 رای موافق در قبال یک رای منفی (قطر) قعطنامه 1696 را علیه جمهوری اسلامی ایران به تصویب برساند. بر اساس این قعطنامه ایران ملزم شده است تا 31 اوت 2006 (9 شهریور 1385) تمامی فعالیتهای غنی سازی خود را به حال تعلیق درآورد. این قعطنامه در قسمت نقد و معرفی همین شماره مجله توسط گروه پژوهشی حقوق عمومی وبینالملل پژوهشکده حقوقی شهر دانش مورد بررسی قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
با تکیه بر پرونده هسته ای کشورمان ، عمده ترین مسائل حقوقی جدید مطروحه را می توان چنین خلاصه نمود: اصول تبیین صلاحیت سازمان بین المللی بویژه سازمانهای تخصصی و محدود نظیر آژانس بین المللی انرژی اتمی و مشروعیت یا عدم مشروعیت حقوقی الزام دولتهای عضو به اتخاذ اقداماتی فراتر از تعهدات مسلم به عنوان لازمه تحقق اهداف سازمان مذکور، مبانی حقوقی تصمیم گیری دولتهای عضو آژانس برای دولتهای عضو معاهده عدم گسترش سلاحهای هسته ای در خالی که خود عضو آن معاهده نیستند، ترتیبات ناظر بر حل و فصل اختلاف بین دولتهای عضو معاهده عدم گسترش سلاحهای هسته ای در خصوص تفسیر و اجرای این معاهده و رابطه آن با اختلافات مربوط به اساسنامه آژانس و همچنین اختلافات میان دولتهای عضو و خود آژانس ، رابطه شورای امنیت و شورای حکام در برخورد با مسائل هسته ای و همچنین هشدار اخیر نزدیک به دو سوم نمایندگان مجلس شورای اسلامی در خصوص احتمال تصویب قانون الزام دولت به خروج از معاهده عدم گسترش سلاحهای هسته ای ، آخرین ارزیابی دبیرخانه آژانس از همکاری های اخیر کشورمان پیرو بیانیه رئیس شورای امنیت و موضع جمهوری اسلامی ایران در قبال آن نیز بسیار قابل توجه است .