چکیده:
حمایت از پدیدآورندگان آثار ادبی، هنری، صنعتی یا تجاری در زمان ما به یک ضرورت تبدیل شده و مورد اتفاق نظر در نظامهای حقوقی است. با این همه ماهیت حقوقی رابطه پدیدآورندگان و آثارشان همچنان مورد بحث است. برخی این رابطه را از مقوله «حق» شمردهاند و برخی دیگر از مقوله «ملک». گروه دیگری نیز به پیدایش ماهیت سوم تمایل دارند. با توجه به نتایج علمی و آثار عملی این اختلاف نظرها، مقاله حاضر پس از مروری کوتاه بر مفاهیم و اصطلاحات مربوط، دلایل هر گروه را مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه میرسد که اطلاق صفت ملکیت بر حقوق معنوی در ایران با هیچ مانعی روبهرو نیست. در سایر نظامهای حقوقی نیز چارههایی برای گرایش به این نظریه پیشنهاد شده است.
خلاصه ماشینی:
سؤال اینجاست که آیا پدیدآورندگان ، تنها دارای «حق » نسبت به اثر خود ٣ از همین رو در بسیاری از موارد به جای اصطلاح «حقوق مالکیت های ادبی و هنری » از اصطلاح «حق مؤلف » استفاده می شود؛ در حالی که اصطلاح اصلی افزون بر حمایت های مربوط به کتاب ، شامل گونه های دیگر آثار ادبی و هنری نیز می شود؛ نظیر مجسمه سازی ، نمایش ، موسیقی و فیلم برای نمونه رک : ماده ٢ قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان مصوب ١١ دی ١٣٤٨و نیز ماده ٨کنوانسیون تأسیس سازمان جهانی مالکیت معنوی .
او می نویسد: طبیعت ملکیت از دو ناحیه با طبیعت فکر منافات دارد، نخست آنکه فکر متصل و پیوسته به شخصیت انسان بلکه جزئی از اوست ، این نکته مهمی است که باید در مورد محصولات فکری در نظر گرفت و به همین دلیل در کنار حق مالی برای مؤلف ، حق معنوی نیز پیدا می شود.
٢. حقوق ایران در حقوق ایران ، گرچه اصطلاح «مالکیت معنوی یا فکری » در قوانین به کار نرفته است ولی به عقیده حقوقدانان استعمال آن ایرادی نخواهد داشت ؛٤٣ نخست به همان جهاتی که درباره حقوق بین الملل و برخی کشورهای دیگر گفته شد و دوم اینکه اصولا در حقوق ایران و نیز فقه امامیه که پشتوانه اصلی آن است ، مفهوم مالکیت محصور در اعیان خارجی نیست .