چکیده:
همنوایی اجتماعی بیانگر این واقعیت است که رفتار اعضای جامعه منبعث از برخی قواعد و الزامات اجتماعی است، اما صِرف تبعیت اکثریت افراد جامعه یا گروه از یک قاعده یا هنجار، نمىتواند دلیل مطلوبیت آن باشد. در این نوشتار که به موضوع عوامل شکلگیری همنوایی اجتماعی از منظر قرآن کریم، بهعنوان اصلیترین منبع تعیین ارزشهای مطلوب در جامعه بشری پرداخته است، با مراجعه به آیات الهی، همنواییهای قابل تحقق بین اعضای جامعه را شامل دو نوع مطلوب و نامطلوب دانسته و با تأکید بر اهمیت همنواییهای مطلوب، عوامل و پیامدهای شکلگیری همنواییهای نامطلوب را ترسیم و آسیبهای وقوع آنها برای اعضای جامعه را یادآور شده است. همچنین راهکارها و اسباب شکلگیری همنوایی مطلوب نشان داده شده و داشتن عقیده و آرمان برجسته، صلابت رأی و استحکام اندیشه، انعطاف معقول، نیکویی اخلاق، نیازشناسی و مشکل گشابودن، تواضع در برابر مردم و متفاوتبودن منش و رفتار از ستمکاران را سبب رسیدن به مقصود دانسته است. روش جمعآوری دادهها در این پژوهش، توصیفی تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانهای بوده و قرآن و تفاسیر آن بهعنوان منبع اساسی و محوری مورد استفاده قرار گرفتهاند. نتیجه مهم پژوهش پیشنهاد راهکارهای ایجاد همنوایی بر اساس تعالیم قرآن است.
Social conformity is a proof of the fact that the behavior of society members originates from certain social principles and norms; however, the sole obedience of the majority to a rule or norm could not prove its favor. Here we refer to the Quran, as the main reference of defining accepted values of a society, to divide possible social conformity among society members into favorable and unfavorable. While we reiterate the importance of favorable conformities, we count the causes and consequences of unfavorable conformities and their disadvantages to the members of society. Also, we mention the factors leading to favorable conformity and state that sublime ideals, steadfastness and determination, sensible flexibility, good temperedness,needologyand troubleshootness, humbleness before people, and behaving different from oppressors make us achieve such goal.
Our method is descriptive analytical doing library research; the Quran and its interpretations are the main references of ours. We have concluded some solutions to make conformity based on Quranic Teachings.
خلاصه ماشینی:
در این نوشتار که به موضوع عوامل شکلگیری همنوایی اجتماعی از منظر قرآن کریم، بهعنوان اصلیترین منبع تعیین ارزشهای مطلوب در جامعه بشری پرداخته است، با مراجعه به آیات الهی، همنواییهای قابل تحقق بین اعضای جامعه را شامل دو نوع مطلوب و نامطلوب دانسته و با تأکید بر اهمیت همنواییهای مطلوب، عوامل و پیامدهای شکلگیری همنواییهای نامطلوب را ترسیم و آسیبهای وقوع آنها برای اعضای جامعه را یادآور شده است.
بر این اساس، برخی از مهمترین اسباب و زمینههای همنوایی اجتماعی شامل موارد زیر است: الف) فشارهای اجتماعی برای همنوایی میتواند رفتارهای همنوا را به نحو چشمگیری افزایش دهد؛ ب) انگیزه اجتناب از تعارض و برخورد، از زمینههای همنوایی با گروه است؛ ج) در اغلب موارد، افراد با وجود آنکه میدانند بقیه گروه اشتباه میکنند اما نمیخواهند با خطر تمسخر آنان روبرو شوند (نیاز به تطبیق با دیگران)؛ د) اعتقاد به اینکه دیگران باهوشتر یا آگاهترند، میتواند بر همنوایی تأثیرگذار باشد؛ ه) ترس از مجازات و احساس محرومیت از عوامل افزایش میزان همنوایی در افراد یا گروههاست؛ و) اتفاق نظر یا عدم اتفاق نظر اکثریت بر روی یک موضوع، بر میزان همنوایی اثرگذار است.
اگر رأی یا رفتار اکثریت در یک گروه یا جامعه با معیارهای عقلی منطبق نبود، آیا باید با جماعت همرنگی کرد و رفتار یا نظر نامعقول را پذیرفت؟ یا باید راه خود را از آنان جدا کرد و به حکم عقل گردن نهاد؟ بنا بر آنچه پذیرفته شده است، تبعیت اکثریت از یک عمل، دلیل موجهی بر حقانیت آن نیست و تشخیص حق و باطل، ملاک دیگری میطلبد.