چکیده:
فهم حاکمیت از پایههای ضروری فهم تاریخ ایران است و نیازمند پژوهش از سطوح زیرین واحدهای اجتماعی-سیاسی ایران. این تحقیق با رویکرد نقادانه و در فردیت تاریخی پدیده، با ترکیبی از روشهای کمی و کیفی در ارجاع به واقعیت، به وضعیت تناسب قوا در درون واحدهای حکومت محلی در مناطق اسیر، علامرودشت، بیرم، گلهدار، گاوبندی، مالکی و تمیمی از ایالت فارس میپردازد. نتایج آن نشان میدهد که از یک طرف، مردم در این مناطق عموماً مسلح و برخوردار از ابزار قوه قهریه بوده و از طرف دیگر، حکام محلی نیز نیازمند حمایت مردم بودهاند. پیامد آن توازن قوا میان رعایا و حکام محلی و پیدایش هستههای قدرت مسلح محلی بوده است. همچنین، وجود این اجتماعات منطقهای مسلح، در کنار دیگر دادههای مربوط به سطح کلان کشور و حکومت مرکزی نشان از ساختار متکثر حاکمیتی در ایران پیشادولت مدرن دارد.
خلاصه ماشینی:
مشاهده میشود که، تقریرات نظری یادشده به تبیین و تدقیق موضوع نپرداختهاند که چگونه برخورداری مردم عادی منسجم در قالب اجتماعات محلی برخوردار از قوه قهریه و نیاز متقابل حکام محلی به آنها نوعی توازن (تعادل) قوا در مناطق را ممکن ساخته، و چگونه در رفت و آمد میان سطوح خرد، میانی و کلان واحدهای سیاسی سرزمینی، ساختار حاکمیتی خاص این کشور تشکل مییافته است.
4) اجتماعات مسلح و موازنه قوا در دوره پیشادولت مدرن در مناطق مورد مطالعه، کهنسالان مطابق خاطرات خود و بزرگانشان درباره روابط میان حکام محلی و مردم اظهار میکردند، پیش از دولت مدرن متمرکز پهلوی (آبراهامیان، 1389: 79-123) روابطی نسبتا متوازن میان مردم و حکومتهای محلیشان (چه سطوح روستایی، ناحیهای و منطقهای) برقرار بوده است.
همچنین، در تاریخ زندیه در خبری درباره مناطق لارستان (از جمله بیرم، گاوبندی و اشکنان (حسینی فسائی، 1388: 21-1517) و گلهدار و مناطق اطرافشان، همراهی اهالی محال (منطقه) گلهدار با حاکم منطقه، مسلح بودن آنها، و این که حکومت مرکزی از مناطق محلی نیروی نظامی گردآوری میکرده است – همانند وضعیتی که مالکوم بیان میکند، که در ادامه میآید - مشخص میشود.
تمرکز پژوهش بر تناسب قوا و روابط اجتماعی-سیاسی در حکومتهای محلی و نسبت آن با حکومت مرکزی، در مناطق اسیر، علامرودشت، گلهدار، گاوبندی، بیرم، تمیمی و مالکی با 123 روستا بود؛ و نشان میدهد، از یک طرف مردم عادی عموما مسلح و برخوردار از قوه قهریه بوده، و ابزار اعمال زور حق انحصاری حکومتها نبوده است و از طرف دیگر، حکام محلی نیز نیازمند به رعایای خود به عنوان نیروی نظامی بودهاند.