چکیده:
اندیشة سیاسی یونان باستان ریشه در اسطورههای این تمدن دارد. حرکت فیلسوفان یونانی، بهویژه در آتن، از جهان اسطوره به عقلگرایی به دنبال دگرگونیها و تحولات این جامعه به وجود آمده است. در برخی دولتشهرهای یونان (در همین دوره)، حکومت پادشاهی و اشرافی به دموکراسی تبدیل و در برخی دیگر، مبدل به دیکتاتوری شده است. با توجه به این تحولات، اسطورهها بهویژه در زمینة سیاسی تحول اساسی یافته و نوع تراژدی اسطورة سیاسی، در شکل تئاتر سیاسی در همین دوره تحول جامعه یونانی، به وجود آمده است. اسطورة سیاسی آنتیگونه، از مهمترین این تراژدیها است که نبرد میان آزادی و خودکامگی را نشان میدهد و پیامدهای تراژیک آن را برای بقای دولتشهر، مردم و شخص حاکم روشن میسازد. این مقاله با روش تحلیلی ـ توصیفی، تلاش میکند این نبرد را بر اساس تحولات سیاسی و اجتماعی دولتشهر آتن و جهان یونانی بررسی نماید.
خلاصه ماشینی:
اسطورة سیاسی آنتیگونه ، از مهم ترین این تراژدیها است که نبرد میان آزادی و خودکامگی را نشان میدهد و پیامدهای تراژیک آن را برای بقای دولت شهر، مردم و شخص حاکم روشن میسازد.
سوفکلس مسائل دولت شهر آتن را به بهترین وجه در آثار خود آورده است ؛ مهم ترین اثر وی آنتیگونه ، به سرانجام حکومت خاندانی از اشراف در دولت شهر تب ٥ (تبای) میپردازد؛ اما به نظر میرسد این اسطورة سیاسی، بر اساس تحولات سیاسی دولت شهر آتن ، مسائل پیرامون سیاست آن را کاویده است .
فرضیه نیز بیان میدارد «با توجه به اینکه در دموکراسی مستقیم آتنی، این امکان وجود داشته که پریکلس ٦ رهبر دموکراسی به فردی خودکامه تبدیل شود و اشراف آزادی مردم آتن را براندازند، سوفوکلس در تلاش است تا در اسطوره سیاسی آنتیگونه ، توجهات مردم را به سوی پاسداشت آزادی با ایستادگی در برابر رفتارهای خودکامه جلب نماید.
این مسائل منجر به پیدایش پرسش هایی در اندیشۀ سیاسی شده است که در مرحلۀ نخست اندیشمندان با توسل به اسطورهای الهی و زمینی تلاش کرده اند به آن ها پاسخ دهند و سپس به گونۀ محض به آن ها پرداخته شده است ، از جمله : آیا قانون منشأ الهی دارد یا انسانی؟ آیا قانون وسیلۀ تحمیل اردة فردی یا گروهی بر گروه دیگر است یا برای تامین امنیت و آزادی است ؟» (بشیریه ١٣٦٩: ١٩٢) پیش از تحول دمکراسی در آتن ، «در دولت شهرها سرچشمۀ قانون ، الهی بود و یا توسط یک شاه گذارده میشد.