چکیده:
شورای امنیت ملل متحد به عنوان مسئول اصلی حفظ صلح و امنیت، از اختیارات گسترده و ویژه ای در راستای نیل به اهداف پیش بینیشده در منشور ملل متحد برخوردار است. از آنجا که تشریک مساعی در راستای رعایت و ترویج حقوق بشر در شمار اهداف و برنامه های ملل متحد به شمار آمده است، شورای امنیت به عنوان یکی از ارکان ملل متحد ملزم به رعایت آن است. از سوی دیگر، بسیاری از قواعد حقوق بشر جزء حقوق بین الملل عام بوده که تمامی تابعان حقوق بین الملل را متعهد ساخته و نقض آنها موجب مسئولیت بین المللی خواهد شد. با این حال، در رویه شورای امنیت با تصمیماتی روبرو هستیم که ناسازگاری عملی آنها با موازین حقوق بشری قویا در اذهان تداعی می شود. اقدامات قهری شورای امنیت که مستقیم یا غیرمستقیم باعث مرگ می شوند در مغایرت با حق حیات بوده و بسیاری دیگر از حقوق بشری مانند حق بر تامین سلامت، آموزش و اشتغال نیز در اثر قطعنامه های تحریمی می توانند نقض شوند. چنین اقداماتی بی تردید بر اساس حقوق بشر و بشردوستانه بین المللی غیرقانونی بوده و موجب مسئولیت آن سازمان خواهد بود.
این مقاله با روشی توصیفی-تحلیلی در پی ارزیابی مسئولیت شورای امنیت ملل متحد در قبال موازین حقوق بشر و چالش های عملی است که این نهاد با گفتمان حقوق بشر دارد.
خلاصه ماشینی:
بر اساس دکترین محدودیت صلاحیت، شورای امنیت به عنوان ارگان سازمانی بینالمللی مأخوذ به اصول و اهداف سند اساسی (منشور ملل متحد) و ملزم به رعایت حقوق بینالملل عام لازمالاجرا در مورد آن است.
7) انجمن حقوق بینالملل نیز در قطعنامه سال 1995 خود راجع به آثار حقوقی عدم ایفای تعهدات سازمان در قبال طرفهای ثالث بر دولتهای عضو، در ماده 6 متذکر میشود که صرف خروج سازمان از حیطه اختیارات خود (توسط مأمورین یا ارگانهای سازمان) موجب توجه مسئولیت به دولتهای عضو نمیشود (Institut de Droit International, 1995, art.
شورای امنیت به عنوان ارگان سازمانی بینالمللی مأخوذ به اصول و اهداف سند اساسی سازمان (منشور ملل متحد) بوده و ملزم به رعایت حقوق بینالملل عام لازمالاجرا در مورد آن است.
103) - Discretionary power -The doctrine of implied powers بند 1 ماده 1 منشور ملل متحد نخستین مورد از مقاصد ملل متحد را به شرح زیر بیان کرده است: «حفظ صلح و امنیت بینالمللی و بدین منظور به عمل آوردن اقدامات دستهجمعی مؤثر برای جلوگیری و برطرف کردن تهدیدات علیه صلح و متوقف ساختن هرگونه عمل تجاوز یا سایر کارهای ناقض صلح و فراهم آوردن موجبات تعدیل و حل و فصل اختلافات بینالمللی یا وضعیتهایی که ممکن است منجر به نقض صلح گردد با شیوههای مسالمتآمیز و بر طبق اصول عدالت و حقوق بینالملل».
International Court of Justice (ICJ) (1949), Reparation for Injuries Suffered in the Service of the United Nations, Advisory Opinion of 11 April 1949, ICJ Reports 1949.
International Court of Justice (ICJ) (1971), Legal Consequences for States of the Continued Presence of South Africa in Namibia (South West Africa) Notwithstanding Security Council Resolution 276 (1970), Advisory Opinion of 21 June 1971, ICJ Reports 1971.