چکیده:
جنین آزمایشگاهی بر اساس اصول اخلاقی و قوانین طبیعی در حکم جنین عادی است. اختلافی که در نمو طبیعی جنین آزمایشگاهی با جنین طبیعی وجود دارد نباید احکام حاکم بر آن را متفاوت کند، چرا که وصف جنین در مورد آزمایشگاهی نیز قابل اعمال و گسترش است. این امر بیانگر آن است که جنین آزمایشگاهی دارای همان حقوقی خواهد بود که قانون برای جنین عادی در نظر گرفته است. به همین جهت، به رغم ادعای برخی مبنی بر مالیت جنین و به تبع، قابلیت مورد معامله واقع شدن آن، آنچه در این نوشتار بدان پرداخته میشود. بیان نقدهایی بر این نظریه و اثبات شخصیت جنین از لحظه انعقاد نطفه است و از این حیث تفاوتی میان جنین طبیعی و آزمایشگاهی وجود ندارد. بنابراین حتی ضمن عقودی مانند هبه نیز نمیتواند مورد معامله و موضوع حق واقع شود.
خلاصه ماشینی:
بي ترديد براي آنکه بتوان ماهيت حقوقي جنين آزمايشگاهي را مورد مطالعه قرار داد، بايد دانست جنين چيست و آيا اطلاق واژه جنين بر موجودي که در محيط آزمايشگاه پديد آمده، صحيح است ؟ و نيز اگر چنين اطلاقي بجا است ، از چه زماني مي توان آن را جنين به حساب آورد؟ لازم است براي پاسخ به اين پرسش مفهوم جنين از وجوه مختلف بررسي شود که در گفتار اول اين نوشتار به آن پرداخته شده است .
از هفته نهم باروري تا زمان وضع حمل به اين موجود از نظر پزشکي جنين اطلاق مي شود (آخوندي، بهجتي ، عارفي ، صدري، اعرابي ، وزرناني ، چمني و شبستري ٥، ١٣٨٦).
حال مي توان گفت نظر بعضي حقوقدانان که با توجه به معناي لغوي جنين ، جنين را همان نطفه استقرار يافته در رحم مي دانند (شهيدي ٦، ١٣٨٧: ١٤٢)، قابل اشکال است و بعضي بر اين باورند که حمل زماني گفته مي شود که مني وارد رحم زن شود و بين تخم ذکور و تخمک اناث، امتزاج حاصل گردد که آن را لقاح نيز مي گويند (امامي ٧، ١٣٦٦: ٦٤-٥٢).
٣- مغايرت معامله جنين با منزلت و کرامت انساني نيز مسجل نيست ، زيرا تا زماني که جنين به رحم مورد نظر منتقل نشده است ، نمي توان آن را انسان قلمداد و حقوق انساني از جمله حق حيات و موضوع حق واقع نشدن را به آن اعطا نمود (نايب زاده ١٢، ١٣٨٠: ٤٨١).