چکیده:
در قراردادهای آتی یکسان، طرفین قرارداد، سپرده اولیه به عنوان «وجه التزام» به کارگزاربورس، می پردازد که در صورت نکول هریک به عنوان جبران ضرر وارده به توافق کرده اند » شرط وجه التزام « طرف مقابل به وی پرداخت شود. در واقع طرفین به چنانچه یکی از آنها از اجرای تعهدات امتناع کرد یا انجام تعهد را به تاخیر انداخت، طرف متخلف ملتزم خواهد بود که وجهی را که قبلا به آن توافق کردند را به عنوان جبران خسارت بپردازد. وجه التزام علاوه بر اینکه جنبه خسارتی دارد، جنبه تضمینی و تنبیهی نیز دارد و مانند سایر شروط یک تعهد تبعی و فرعی است.
خلاصه ماشینی:
4 در قراردادهای آتی یکسان علاوه بر فروشنده و خریدار طرف سومی هم وجود دارد که در واقع یک رکن محسوب میشود و آن اتاق پایاپای یا اتاق تسویه 5 میباشد، در این قراردادها بخاطر جلوگیری از خطرنکول و عدم اجرای قرارداد، یک سپردۀ اولیه به عنوان وجه التزام از جانب خریدار و فروشنده به کارگزار اتاق پایاپای پرداخت میشود که در صورت نکول هریک به عنوان جبران ضرر وارده به طرف مقابل به وی پرداخت گردد.
درکتاب الفقه علی المذاهب الاربعة و مذهب أهل البیت علیهم السلام، 33 اشتراط قبض ثمن قبل از تفرق از مجلس بیع در صحت سلم در نزد امامیه مشهور بلکه ادعای اجماع شده و نقل خلاف نشده مگر از ابن جنید که سه روز تأخیر را جایزدانسته اما اهل سنت سه تا مذهب آنها با امامیه موافق اند و مالک تأخیر را جایزدانسته تا یک روز یا دو روز.
52 حکم شرعی وجه التزام مسألهای که پس از حکم به صحت قراردادهای آتی مطرح میشود، این است که آیا آنچه به عنوان وجهالتزام در قراردادهای آتی یکسان به کیفیتی که ذکر شد، گرفته میشود جایز است یانه؟ گفتیم که تعدیلها به صورت روزانه انجام میشود و اگر وجهالتزام کمتر از حد معین شده باشد و شخصی که به اتاق پایاپای مراجعه کرده و قراردادآتی یکسان را امضا کرده است، حاضر به پرداخت کمبود نباشد از بازار خارج میشود و اتاق تسویه مالک آن خواهد بود.