چکیده:
یکی از روشهای مدیریت ریسک در موافقتنامههای عملیات مشترک نفتی استفاده از شروط عدم مسئولیت متقابل است. در یکی از اقسام پرکاربرد این شروط، طرفین اقدام به حذف مسئولیت نسبت به زیان تبعی میکنند. با وجود این در انگلستان، دادگاهها سعی در تفسیر محدود شروط حذف مسئولیت نسبت به زیان تبعی و عدمالنفع و در نتیجه جبرانپذیری زیانهای وارده تا حد ممکن با وجود توافق طرفین بر حذف برخی از آنها دارند. در عین حال، در انگلستان و آمریکا، عدمالنفع میتواند زیان مستقیم (غیرتبعی) تلقی شود. بنابراین، در این کشورها، حذف مسئولیت در زمینۀ زیان تبعی لزوماً به معنای حذف مسئولیت نسبت به عدمالنفع نیست. در نظام حقوقی ایران،بلاواسطه بودن از شروط جبرانپذیری خسارت است، اما نمیتوان خسارت باواسطه در ایران را معادل خسارت تبعی یا غیرمستقیم در انگلستان دانست. از همین رو فایدهمندی درج شرط حذف مسئولیت نسبت به زیان تبعی در قراردادی که تحت حاکمیت قوانین و مقررات ایران است و طرفین زیان تبعی را در قرارداد به شکلی متمایز و روشن تعریف نکرده باشند، محل سؤال است. علاوهبراین با وجود تردیدهایی در خصوص جبرانپذیر بودن عدمالنفع، بیشتر حقوقدانان ایرانی عدمالنفع را قابل مطالبه و جبران میدانند و از همین رو باید آن را خسارتی بلاواسطه محسوب کرد.
خلاصه ماشینی:
2. American Association of Petroleum Landsmen (AAPL), “Model Form Operating Agreement (‘Form 610’),” 1989, www.
5. Canadian Association of Petroleum Landmen, “Joint Operating Agreement (‘CAPL JOA’),” 1998, www.
6. Oil and Gas UK, “Joint Operating Agreement (‘UK JOA’),” 2009, www.
7. Norwegian Petroleum Directorate, “Joint Operating Agreement (‘NPD JOA’),” www.
8. AMPLA Energy and Resources, " Model Petroleum Joint Operating Agreements", 2011, https://www.
مع الوصف ، در پروژه هاي بالادستي اکتشاف و توسعة نفت و گاز به طور بالقوه ريسک بالايي وجود دارد و ممکن است به سبب عملکرد، اشتباه يا تقصير پيمانکار(ان ) خسارات هنگفتي ، براي مثال ، به مخزن وارد شود و قراردادي که در صورت اجراي صحيح و به فرض تحقق پيش بيني هاي اقتصادي ، مثلا، چند ميليارد دلار سود قابل انتظار براي پيمانکار(ان ) به همراه داشت ، ميليارد(ها) دلار خسارت را متوجه صاحب مخزن و مسئوليت را متوجه پيمانکار(ان ) يادشده کند.
٥. تفسير مضيق شروط حذف کنندة عدم النفع در انگلستان واقعيت آن است که حتي در صورت تصريح به عدم النفع (عدم استفاده يا عدم توليد) به عنوان خسارت مستثناشده توسط طرفين ، قضات انگليسي علاوه بر اصطلاح خسارت هاي تبعي ، عبارت هاي مزبور را نيز به گونه اي مضيق و نامأنوس با تعريف شناخته شده از اين اصطلاحات تفسير کرده اند.
National Iranian Oil Company, “Service Contract for Development Operations (‘NIOC SCDO’),” 2008 § 12.
International Association of Petroleum Negotiators, Joint Operating Agreement (“AIPN JOA”), 2012, www.
International Association of Petroleum Negotiators, Joint Operating Agreement (“AIPN JOA”), 2012, www.