چکیده:
این مقاله به روش توصیفی –تحلیلی و با بررسی اسنادومدارک معتبر دراین زمینه انجام شده است. یکی
از این موضوعات که با حیات انسان، انس والفتی دیرین گزیده است، مسئلهی سلامتی اوست. سلامتی
انسانیکی از لوازم اولیهی برخورداری از حیاتی شرافتمندانه محسوب میشود و در عین اینکه برای
بهرهمندی از دیگر حقها وآزادیها ضرورت دارد، تحقق و بهرهمندی از خود این حق نیز در گرو وجود
عناصر دیگری است؛ برخورداری از یک استاندارد مناسب زندگی؛ متضمن دسترسی به غذای کافی، آب
آشامیدنی سالم، محیط زیست پاک و ... در کنار بهرهمندی ازسیستم بهداشت عمومی و مراقبتها و
خدمات بهداشتی و درمانی اولیه، ارائهی پوششهای بیمه ای دولتی، خصوصی یا مختلط و دسترسی به
داروهای اساسی، به اتفاق، مقوّم سلامتی انسان هستند و هر یک به نوبهی خود سهمی در رشد و اعتلای این حق دارند. به این ترتیب، حق بر سلامتی در رابطهای دو سویه و متقابل با دیگر حق ها قرار دارد و میتوان آن را حلقهی ارتباطی میان نسلهای مختلف حقوق بشر قلمداد کرد. به واقع این حق در «پیوندی ناگسستنی با حق حیات «نسل اوّل» قرار دارد و از سویی دیگر با حق بهداشت و تامین اجتماعی «نسل دوّم» گره خورده است. علاوه براین، حق بر محیط زیست سالم که در نسل سوّم حقوق بشر قرار دارد نیز از سرچشمهی حق بر سلامتی سیراب می شود».
خلاصه ماشینی:
وجود ابعاد مختلف براي سلامتي، حوزه هاي گوناگون مرتبط با سلامتي و عوامل متنوع تاثيرگذار بر آن موجب دشواري تعريف حق مزبور شده است و دولت ها براي تامين امکان يک زندگي سالم ملزم به اتخاذ اقداماتي در حوزه وسيعي ميباشند که برخي از اين تعهدات مستلزم اقدام فوري و برخي ديگر در طول زمان بايد تحقق پيدا کنند.
سالم بودن به فقدان بيماري دلالت دارد، اما حق بر سلامتي فراتر از صرف نبود بيماري است و داراي ابعاد مختلف جسمي، رواني و اجتماعي است ؛ حقي است که مستلزم برخورداري از فرصت هاي برابر براي همه است تا بتوانند از امکانات ، تسهيلات ، خدمات و شرايط لازم براي تحقق اين استاندارد برخوردار شوند (٨:paras ,٢٠٠٠,CESCR).
طبق نظر کلي شماره ١٤ کميته حقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي تعهدات دولتها شامل تضمين دسترسي به مراقبت هاي بهداشتي به موقع و مناسب و همچنين عناصر سلامت از قبيل دسترسي به آب شرب سالم و بهداشت کافي و تأمين غذاي سالم ، شرايط محيطي و حرفه اي سالم ، دسترسي به اطلاعات و آموزش مربوط به سلامت ميشود دولتها ملزم به ارائه خدمات بهداشتي براي همه ي مردم به صورت برابر و بدون تبعيض هستند و بايد گروه هاي آسيب پذير و محروم را مورد توجه خاص قرار دهند و تعهد دولتها نسبت به گروه هاي خاص و آسيب پذير شامل افرادي مانند کودکان ، اشخاص معلول ، اشخاص مبتلا به ايدز مي شود.
تعهدات دولت ها در گستره ي حق بر سلامتي در نظام بين المللي حقوق بشر حق بر بهداشت و سلامت به عنوان يکي از حقوق اقتصادي- اجتماعي بشر، به منزله ي حقي قلمداد ميشود که تحقق آن ضرورتا مستلزم مداخله ي دولت است .